Fizika o ‘qitish uslubi predm eti fizika asoslarni o ‘qitish
nazariyasi va amaliyotidan iboratdir.
Fizika o ‘qitish jarayonida uchta bosh funksiya amalga
oshiriladi:
1) t a ’lim; 2) tarbiya; 3) rivojlanish.
T a ’lim funksiyasi bosh va belgilovchi funksiya b o ‘lib, uni
am alga oshirish jara y o n id a o ‘qu v ch ilar fizika asoslarini
o'rganadilar, olgan bilimlarini amaliyotda qo'llash
malakasi
va ko‘nikmasini hosil qiladilar.
Tarbiya funksiyasi o'qitishga kompleks yondoshishning
ajralmas qismi b o ‘lib, uning fizika o'qitishdagi asosi siyosiy-
g ‘oyaviy, m ehnat va ahloqiy tarbiyalarning birligidan ibo
ratdir.
Rivojlanish funksiyasi o'q uvchidan bilish imkoniyatlarini
rivojlantirish va mustaqil bilim olishga o'rgatishni nazarda
tutadi.
Fizika
0
‘qitish jarayoni o ‘zaro t a ’sir qiluvchi quyidagi
tarkibiy qismlari bilan xarakterlanadi.
1. 0 ‘qitish m azm uni, y a ’ni fizika asoslari.
2. 0 ‘qitish —
0
‘qituvchi faoliyatidan iborat bo'lib, tajriba
va tex n ik a vo sitalari aso sid a p r e d m e tn i b a yon qilish,
0
‘quvchilarning mustaqil ishlarini boshqarish,
ularning bilim
va malakalarini sinash.
3. 0 ‘qish —
0
‘quvchilarning ko ‘p qirrali aqliy va jismoniy
o ‘quv faoliyatlari.
4. O'qitish vositalari: darsliklar, asboblar, texnika vosi
talari.
Fizika o'qitish uslubida o ‘quv-tarbiyaviy jaravonning q u
yidagi asosiy masalalari ko'rib chiqiladi va hal qilinadi:
— m aktabda fizika o ‘qitishning maqsadlarini asoslash;
fizikada hal qilinadigan tarbiya masalalarini ochib berish;
— maktab fizika kursining m azm uni va tuzilmasini a n iq
lash va uni m untazam ravishda takomillashtirib borish;
— o'qitish, tarbiya va o 'q u v ch ilam i rivojlantirishning sa-
marali uslublarini ham da fizika o ‘qitishda foydalanishga
moMjallangan o ‘quv qurollarini ishlab chiqish va ularni tajri-
bada sinab ko'rib, o'qitish amaliyotida qo'llash.
Uslubning bosh masalasi — fizika o ‘qitish
nazariyasini
takomillashtirish, t a ’lim, tarbiya va fizikani o ‘rganish j a r a
yonida o 'q uvchilami rivojlantirish yo'llari, vositalari va qonu-
niyatlarini izlab to pishdan iborat.
Fizika o'qitish uslubi fizika va pedagogikadan tashqari
pedagogik psixologiya, odam fiziologiyasi, m antiq, texnik
fanlar bilan m ustahkam bog'langandir.
Fizika o'q itish uslubining m azm unini asosan quyidagilar
tashkil qiladi: u m u m iy masalalar (nazariy asosi), kursning
alo h id a m avzularini o 'q itis h masalalari (xususiy uslub),
m aktab fizika kursidagi tajribalarning texnikasi va uslubi.
U m um iy masalalarda maktabda fizika o'qitishning m aqsa
di va vazifalari, ku rsn in g m a z m u n i va tuzilm asi,
fizika
o'qitishning metodologik va psixologik asoslari, bilimning hayot
bilan bog'lanishi, texnik t a ’limni amalga oshirish, fizika kur-
sida tajriba, o'quvchilarning fikrlash doirasini rivojlantirish,
ularning dialektik-materialistik dunyoqarashlarini shakllanti-
rish, fizik q o n u niy atla rn i rivojlantirish, fizikadan m ash-
g'u lotlarni tashkil qilish shakllari va uslublari ko'rib chiqila-
di.
Xususiy uslubda kursning har bir mavzusining m a z m u
ni, o 'q itis h k e tm a -k e tlig i, tu sh u n c h a la rn i shakllantirish
yo'llari, q o n u n va nazariyalarning
m azm unini ochib berish
u slublari, fizika tajrib a la rin in g q o 'lla n ilish i, m ala k a va
k o 'nikm alarni rivojlantirish, materialning politexnik a h a m i
yati va boshqalar ko'rib chiqiladi. Bular quyidagicha amalga
oshiriladi.
A w a l ilg'or o'q ituvchilarning tajribalari, tegishli adabi
yotlar, o'quvchilarning bilim olishdagi faoliyatlari o'rganiladi.
Bundan tashqari sinf jurnali, o'quvchilarning kundaliklari,
nazorat yozma ishlari va daftarlari o'rganiladi. Bu o'rga-
nilganlargaasosan gipotezayaratiladi.Avvalgi o'qitish uslub-
lariga (material mazniuniga, tuzilishiga, o'qitish
ketma-ketli-
giga, bayon qilish uslublariga, tajriba va texnika vositalaridan
foydalanishga) m uhim o'zgartirishlar kiritib o'qitish uslubi
ishlab chiqiladi. Ishlab chiqilgan uslub pedagogik eksperi-
m entda sinab ko'riladi.
I 2
Pedagogik eksperiment jarayonida ishlab chiqilgan yangi
uslub va vositalarning samaradorligi, tanlangan material
o ‘quvchilarning yosh xususiyatlariga mos kelishi, material
hajmining ajratilgan vaqtga mos kelishi aniqlanadi.
Pedagogik eksperim ent bir necha yilgacha o ‘tkaziiishi
m u m k in. U ni eng k o 'p tarqalgan
shakli bu eksperimental
va nazorat sinflarida olingan natijalarni solishtirishdan ibo-
ratdir. Eksperim ental sinf yangi ishlab chiqilgan uslubda,
nazo rat sinfi avvalgi mavjud uslublarda o ‘qitiladi. Ishlab
chiqilgan yangi uslub yaxshi natija bersa uni om m alashtiri-
ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
