N. N. Rasulova z. Q. Jumayeva

F )
- asosiy fondlarning dastlabki yoki tiklash qiym ati;
F,
- asosiy fondlarning tugatish qiym ati;
Ta
- asosiy fondlarning norm ativ ishlash m uddati (am ortizatsiya vaqti).
A m ortizatsiya norm asining darajasi asosiy fondlarning eskirgan qism ini 
tiklash uchun resurslar hajm ini aniqlaydi. A m ortizatsiya norm asi bilan asosiy 
fondlarning aylanish tezligi belgilanadi va ulam i qayta ishlab chiqarish jarayoni 
jadallashtiriladi.
A sosiy fondlarning to 'liq tiklashni am ortizatsiya ajratm alar jam i quyidagi 
form ulaga asoslanib hisoblanadi:
Aa = N a xF ,
Bu yerda:
Na —
am ortizatsiya norm asi;
F
- asosiy fondlarning o 'rta c h a yillik qiym ati.
5. 
K orxonaning ishlab chiqarish qu vvati t o ’g ’risida tushuncha va uni
liisoblash y o ’llari
A sosiy ishlab chiqarish fondlari hajm i va ulardan foydalanish darajasi 
korxonaning ishlab chiqarish quvvati kattaligini belgilaydi. U ishlab chiqarish 
dasturini asoslashda katta rol 
o 'y n ay d i 
ham da korxonaning belgilangan
72

---

nom enklatura 
va 
sifatli 
m ahsulot 
ishlab 
chiqarish 
b o ’yicha 
potentsial 
inikoniyatlarini tavsiflaydi.
K orxonaning ishlab chiqarish quvvati vaqt birligi ichida bclgilangan 
asso rtm e n t va nom enklatura, m avjud dastgohlar, ishlab chiqarish m aydonlaridan 
to 'liq foydalanilgan holda m ahsulot ishlab chiqarish im koniyatini ifodalaydi.
Bundan kelib chiqadiki, ishlab chiqarish quvvati - bu, m a 'lu m bir vaqt 
davom ida ilg 'o r texnologiyalardan foydalanish, ishlab chiqarish va m ehnatni 
tashkil 
qilishning 
ilg 'o r 
sharoitlarida 
ishlab 
chiqarish 
m um kin 
b o 'lg a n
m ahsulotlam ing m aksim al darajasidir.
K orxonaning ishlab chiqarish quvvati natura birligida o'lchanadi. M asalan, 
m etallurgiya sanoatida ishlab chiqarish quvvati tonnada, to'q im ach ilik d a yigirilgan 
ip tonnada, gazlam alar m etrda, avtotraktor tarm oqlarida avtom obillar va traktorlar 
donalab o'lchanadi.
Ishlab chiqarish quvvati korxonaning texnik darajasi, unum dorligi, kadrlar 
m alakasi, xom ashyolam ing sifati va m ahsulotlam ing assortim entiga qarab o 'z g a ra
boradi.
K orxonaning ishlab chiqarish quvvati ilg 'o r (asosiy) sexlar quvvati bilan, 
tsexlar quvvati bosh uchastkalar quvvati bilan, uchastkalar quvvati esa bosh 
uskunalar q u w a tig a asosan aniqlanadi. K orxona ishlab chiqarish quvvati 
kattaligini belgilab beruvchi k o 'rsatk ich lar qatoriga quyidagilam i kiritish m um kin:
* 
uskunalar tarkibi va turlar b o 'y ic h a soni;
uskuna, agregat va dastgohlardan foydalanishning texnik-iqtisodiy norm a 
(norm ativ) lari;
* 
uskunalam ing ishlash vaqti fondi;
* 
ishchilar soni;
ishlab chiqarilayotgan m ahsulot nom enklaturasi va assortim enti (turlari va 
xilm a-xilligi).
K orxona ishlab chiqarish quvvatining