N. N. Rasulova z. Q. Jumayeva

boshlang'ich
(yil boshida), 
yakuniy
(yil oxirida), 
o'rtach a
yillik ham da 
loyiha quvvati
turlari m avjud.
L oyiha quvvati qurilish loyihasida k o 'z d a tutilgan b o 'lad i. qayta tiklash, 
kengaytirish va texnik jih atd an qayta qurollantirish davom ida loyiha quvvati 
kattalashtirilishi m um kin. SHu sababli am aliyotda loyiha quvvati ko 'p in ch a 
korxonaning am aldagi quvvati bilan solishtiriladi. K orxonaning am aldagi quvvati 
korxona ishlab chiqarish dasturini tayyorlash uchun asos b o 'lib xizm at qiladi.
K orxonalarda 
ishlab chiqarish 
q u w a tin i 
hisoblash 
uchun quyidagi 
m a'lu m o tlar b o 'lish i lozim:
a) 
m avjud uskunalar va agregatlarning soniga (ta'm irlashdagi uskunalar) 
rejalashtirish davrida Y angidan kiritilgan uskunalar q o 'sh ilad i, Lekin jism o n iy va 
ta b iiy
sharoit ta 's irid a em irilgan uskunalar hisobga kiritilm aydi;
73

---

b) 
korxonalar va tsex lam in g ishlab chiqarish m aydonlari haqidagi 
nia'lum ot;
v) korxonalarning ish rejim i, y a 'n i sm enalar soni (ta'm irlash g a to 'x tash
vaqtisiz), ish vaqti fondi;
g) uskunalar, agregatlam ing unum dorlik norm asi.
Ishlab chiqarishda turli uskunalardan foydalanish, korxonaning quvvati 
asosiy texnologik jaray o n lam i bajaradigan yetakchi sexlar, b o ’linm alar yoki 
agregatlam ing quvvatlariga binoan hisoblanadi.
Ishlab chiqarish quvvatini aniqlashda m ahsulot birligiga sarflanuvchi vaqt 
norm asi yoki har bir uskunaning unum dorlik norm alari m uhim aham iyatga ega 
b o 'lib , ular ilg 'o r ham da progressiv b o 'lish i talab qilinadi.
K orxona bosh b o 'g 'in in in g (asosiy sexining) ishlab chiqarish quvvati 
quyidagi form ula asosida hisoblanadi:
M ,
Bu erda:
M -sex yoki uchaskaning qabul qilingan o 'lch o v birligidagi ishlab chiqarish 
quvvati;
n - sex yoki uchastkadagi ilg 'o r uskunalar soni;
Fmax -b o s h uskunadan foydalanish m um kin b o 'lg a n m aksim al m uddat, soat; 
M, -b o s h uskunada m ahsulot tayyorlashning progressiv m ehnat sig 'im i,
soat.
A m aliyotda 
ishlab chiqarish quvvati va uskunalam ing yuklanishini 
hisoblashda b a 'zid a xatolar, ular o'rtasid ag i farqni sezm aslik hollari ham uchrab 
turadi. K orxona quvvati asosiy ishlab chiqarish fondlari, yangi texnika va 
aniqlangan zaxiralardan foydalangan holda m ahsulot ishlab chiqarish m um kin 
b o 'lg an m aksim al darajani tavsiflaydi, uskunalam ing yuklanishni hisoblash 
natijalari esa, ushbu quvvatlardan rejadagi davrda foydalanishning darajasini 
aniqlaydi.
Turli korxonalar (birlashm alar)ning ishlab chiqarish quvvatini hisoblashda 
ulam ing 
xususiyatlari 
inobatga 
olinadi 
va 
quyidagi 
form ula 
yordam ida 
hisoblanadi: