N. N. Azizxodjaeva tomonidan yozilgan bo‘lib, oliy maktab o‘qituvchilari pedagogik mahorati va pedagogik texnologiyalar zamonaviy muammolarini ochib beradi

3.1. Innovatsion faoliyatining nazariy omillari
Innovatsiya 
(inglizcha innovation) - yangihk kiritish, yangilikdir.
A.I. Prigojin 
innovatsiya 
deganda 
muayyan ijtimoiy birlikka - tashkilot,
aholi, jamiyat, guruhga yangi, nisbatan turgun unsurlami kiritib boruvchi
maqsadga muvofiq o'zgarishlami tushunadi. Bu innovator faoliyatidir.
Tadqiqotchilar (A.I. Prigojin, B.V. Sazonov, V.S. Tolstoy, A.G.Kruglikov, 
A.S.Axiezer, N.P.Stepanov va boshqalar) innovatsion jarayonlar tarkibiy 
qismlarini o‘rganishning ikki yondashuvini ajratadilar: 
yangilikning individual
•'likrosathi va alohida-alohida kiritilgan yangiliklami o'zaro ta ’siri mikrosathi.
Birinchi yondashuvda 
hayotga joriy etilgan qandaydir yangi g‘oya yoritiladi,
Qddnchi yondashuvda 
alohida-alohida kiritilgan yangiliklaming o‘zaro ta’siri, 
ulaming birligi, raqobati va oqibat natijada birining o‘mini ikkinchisi egallashidir.
Olimlar innovatsion jarayon mikrotuzilmasini tahlil qilishda hayotning 
davriyligi konsepsiyasini farqlaydilar.
Bu konsepsiya yangilik kiritishga nisbatan о‘lchanadigan jarayon ekanligidan 
kclib chiqadi.
Pedagogikaga oid adabiyotlarda innovatsiya jarayoni sxemasi beriladi. U
51

---

quyidagi bosqichlam i qamrab oladi:
1.. Yangi g'oya tugilishi yoki yangilik konsepsiyasini pay do qilish bosqichi
U kashfiyot bosqichi deb ham yuritiladi.
2
.Ixtiro qilish, у a ’ni yangilik yaratish bosqichi.
3. Yaratilgan yangilikni amalda qo4lay bilish bosqichi.
4. Yangilikni yoyish, uni keng tadbiq etish bosqichi.
5. Muayyan sohada yangilikning hukmronlik qilish bosqichi. Bu bosqichda
yangilik opining yangiligini yo'qotadi, uning samara beradigan muqobili
pay do botladi.
6
. Yangi muqobillik asosida, almashtirish orqali yangilikning qoHlanish
doirasini
•, 
qisqartirish bosqichi.
7. V.A.Slastenin yangilik kiritishni maqsadga muvofiq yo‘naltirilgan 
yangilik yaratish, keng yoyish va foydalanish jarayoni majmui, uning maqsatli 
esa insonlaming ehtiyoji va intilishlarini yangi vositalar bilan qondirish deb 
biladi.
Yangilik kiritishning tizim li konsepsiyasi mualliflari (A.I.Prigojin, 
B.V.Sazonov, V.S. Tolstoy) innovatsion jarayonlaming ikki muhim shaklim 
farqlaydilar.