N. N. Azizxodjaeva tomonidan yozilgan bo‘lib, oliy maktab o‘qituvchilari pedagogik mahorati va pedagogik texnologiyalar zamonaviy muammolarini ochib beradi

Leontev va A.V.Petrovskiylar 
bu yondashuvga binoan har qanday 
i iv4 hodisalami tushuntirishda, shaxs 
ichki sharoitlaming bir butun tizimi
(Hilda gavdalanadi, deb hisoblaydilar. Binobarin, uning vositasida barcha 
in 
11
la’sirlar aks etadi va bu esa shaxsda umumiylik ham da turg‘unlikning 
i и v 
1
1 komponentlari o ‘lchovlarini farqlash imkonini yaratadi.
V.V. Myasishchev 
shaxs yadrosini insonning atrof - muhitni ongida 
i i-mrish orqali shakllanadigan tashqi olam va o ‘ziga bo‘lgan munosabatlar 
fl/lmi deb tushunadi.
K.K. Platonov 
fikricha esa, shaxsning dinamik funksional tuzilmasi
i. »•
ludganlik, tajriba, psixikjarayonlar va uning biopsixologik xususiyatlaridan
iinH.itdir.
I).N. Uznadze 
shaxsni motivlari va xulqi anglanmas xarakterdagi 
bir
iumm va manaviy tuzilma,
tushunilmasligi mumkin bo‘lgan xislat deb qaraydi.
1
1
N . Uznadze maqsadga muvofiq faolligi jarayonida shaxs psixikasining
ii. ikllanishi va rivojlanishini yoritib beruvchi umumpsixologik konsepsiyasi 
i.inda ko‘rsatish nazariyasiga asos solgan.
D.I.Feldshteyn fikriga 
ko‘ra, ontogenezda shaxs ijtimoiy yetuklikning 
null bosqichlarini bosib о ‘tish jarayonida rivojlanadi. Uning shakllanishida 
.it
11
in>iv ahamiyat kasb etgan faohyat bosh omil b o ‘lib hisoblanadi.
I >rmak, shaxs faol va ongli mavjudot sifatida belgilanadi. U faqat ijtimoiy 
, nmusabatlar obyekti emas, balki subyekti hamdir. Shaxs ishlab chiqarish 
i moddiy manfaatlami qabul qilish jarayonida shakllanadi.
43

---

2.2. 0 ‘smirlik davrida shaxsning shakllanishi
Sotsiologlar shaxsga, umuman, jamiyatga aniq ijtimoiy guruhga aloqador 
ijtimoiy ahamiyatga molik xislat va xususiyatlaming ko‘rinishi jihatidan qarash 
lozimligini uqtiradilar. Ijtimoiy muhit shaxsning asosiy ijtimoiy funksiyalarini 
belgilaydi.
0 ‘smirlik davri o ‘ziga xos ijtimoiy guruhni tashkil etadi. U hayot, mehnat 
va tajribalaming muhim sharti, ijtimoiy xulq va psixologiyasi, yo‘nalganlikning 
m uhim tizimi sifatida tavsif qilinadi.
0 ‘smirlik jismoniy yetuklik davridir. Bu davrda organizmning tez o‘sishi va 
rivojlanishi tugallanadi, jismoniy rivojlanishning nisbiy tuig‘un davri boshlanadi. 
0 ‘smirlik davrida gavdaning o ‘sishi sekinlashadi, sezilarli darajada muskul 
kuchlari va ish qobiliyati oshadi, ko‘krak qafasi kengayadi, skeletning qotishi 
tugallanadi, to ‘qimalar va organlar shakllanadi va funksional rivojlanadi.
0 ‘smirlik davrida insonning hayot va mehnat faoliyati belgilab olinadi. U 
mustaqil m ehnat faoliyatiga esa, to ‘laqonli qobiliyatli psixik, g‘oyaviy va 
fuqaroviy yetuklik darajasiga erishadi.
0 ‘smirlar va qizlar shaxsi o ‘zlari o ‘rin egallay boshlagan jamiyat, 
jam oa, ijtimoiy munosabatlar tizimidagi yangi m uhit ta ’sirida qaror topadi.
0 ‘smirlik davridagi asosiy faoliyat turi