N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

Nazorat uchun topshiriq va savollar.
1. Erkaklik jinsiy organlarining anatomik tarkibini ayting.
2. Yorg ‘oqning anatomik tuzilishini ayting.
3. Urug'don xaltasining tuzilishi va topografiyasini ayting.
4. Urug'don va urug'don ortig'ining anatomik tuzilishini ayting.
5. Urug'don tizmachasining tuzilishini ayting.
6. Qo'shimcha jinsiy bezjarga qaysi bezlar kiradi va ulaming topografiyasi?
7. 
Jinsiy a ’zoning anatomik tuzilishini ayting.
Mavzu. Urug‘don va tuxumdon.
Bachadon va tuxum yo‘li gistopreparatini o‘rganish
Mashg 'ulotning maqsadi:
1. Ko'payish organlarining xarakteristikasi, taraqqiyoti va jinsiy bezlaming
tuzilishi bilan tanishish;
2. Urug'don va tuxumdon preparatlarini o'rganish, chizish va belgilash.
3. Bachadon va tuxum yo 'lipreparatlarini о 'rganish, chizish hamda belgilash.
♦ Gistopreparat
Mushuk urug‘doni va urug'don ortiqi. Gematoksilin va 
pikroindigokarmin bilan bo'yalgan.
Kesim urug'don va urug'don ortig'i kesmaga tushadigan joydan 
o'tgan. U rug'don ortig'i kanalining teshigi urug'don egri 
kanalchalari teshigidan ancha aniq ko'ringanligi uchun urug'­
don va urug'don ortig'ini oddiy ko‘z bilan farqlash oson; 
kesmaning urug'don ortig'iga to 'g 'ri keladigan qismi ochroq, 
urug'donga to 'g 'ri keladigan qismi esa to'qroq bo'yalgandek 
ko'rinadi 
(7 7 -r a s m ).
278

---

Kichik obyektivda urug'donning qon tomirlariga boy, shakllan- 
magan biriktiruvchi zich to'qimadan iborat kapsulasi, yoki oqish 
pardani (1) topamiz. Urug'don ichiga kapsuladan xuddi shunday 
to'qimadan iborat to'siqlar yoki septalar (2) ajraladi. Periferiyada 
septalarning kapsuladan ajralishi ko'rinadi; ichkariroqda egri 
kanalchalar orasida qiyshiq kesilgan septalar ko‘rinadi. Septalarda 
nisbatan yirik qon tomirlarining kesimlari (3) uchraydi. Septalar 
urug'donni kameralarga bo'lib, ularni organning asosiy massasini 
hosil qiluvchi egri kanalchalar (4) egallab yotadi, kanalchalar kuchli 
ravishda egilib-bukilib xilma-xil yo'nalishda kesimga tushadi. Bir 
xil hollarda egri kanalchalarning teshigi (5) ko'rinadi, boshqa 
hollarda tangensial kesilgan egri kanalchalar (
6
) ko'rinib, ularning 
teshigi kesimga tushmagan.
Egri kanalcha biriktiruvchi to'qimadan iborat xususiy pardaga 
(7) ega va spermatogen epiteliy (
8
) bilan qoplangan. EpiteJiyda 
rivojlanayotgan urug' hujayralarning turli generatsiyalari bir necha 
qavat bo'lib yotadi. Hatto kichik obyektivda ham turli kanalcha- 
larda kesim spermatogenezning turli bosqichlari orqali o'tganligi 
ko'rinadi. Egri kanalchalar orasida mayda qon tomirlari va 
kapillyarlar (10)ga ega interstitsial to ‘qima (9) yotadi. Interstitsial 
to'qimada glandulotsitlar (
11
) — erkaklik jinsiy garmoni ishlab 
chiqarishda qatnashuvchi hujayralarning guruhlari ko'rinadi. 
Urug'don kesmasining periferiyasida o'rtaliq (mediastinum)da 
joylashuvchi urug'don to'rini topish mumkin.