N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

Qo‘shimcha jinsiy bezlar 
siydik chiqarish kanalining tos qismiga 
ochiladi. Ularga pufakchasimon, prostata va piyozchasimon bezlar 
kiradi (75-rasm),
Pufakchasimon bez 
— juft, yuzasi g‘adir-budir boladi. Siydik 
pufagi 
bo‘ymchasidan yuqori yon tomonlarda joylashadi. Tashqi 
tomondan muskul tolali qalin fibroz kapsula bilan qoplangan. 
Kapsuladan bezning ichkarisiga uni bolakchalarga bolib turadigan 
to'siqlar kiradi. Pufakchasimon bezning bosh chiqaruv y o ii urug‘ 
yo’li bilan birga siydik-jinsiy kanaliga ochiladi.

---

Hayvonlardagi farq qiluvchi xususiyatlar.
Ayg'irda — pufak- 
chasirnon bez silliq yuzali noksimon xaltacha shakldagi ko'rinishga 
ega. Xaltacha devori shilliq, muskul va zardob pardalardan tuzilgan. 
Shilliq pardasi bir qavatii silindrik epiteliy bilan qoplangan bo'lib, 
u pardaning ichqarisida tarmoqlanib naysimon bezchalarni 
shakllantiradi va bezchalaming yo'llari bevosita xaltacha bo'shlig'i- 
ga ochiladi. Xaltachaning siqilgan qismida bezning chiqaruv yo‘li 
joylashadi. Muskul pardasi o'zining silliq muskul tolalari bilan 
bezchalari o'rtasidagi oraliqqa kiradi. Har bezchaning chiqaruv 
yo'li urug‘ yo‘li bilan birgalikda umumiy urug' chiqaruv yo£liga 
qo'shiladi va u siydik-jinsiy kanaliga ochiladi.
Cho'chqada — pufakchasimon bez juda katta (18 sm gacha); 
ular bo'lakchali tuzilishga va och-pushti rangga ega, tashqi 
tomondan yupqa fibroz kapsula bilan o'ralgan; chiqaruv yo'llari 
(
6—8
ta) umumiy yo'lga qo'shilib, u siydik-jinsiy kanaliga ochiladi.
Itda — pufakchasimon bez bo'lmaydi.
Prostata bezi 
— buqada kichik tana va tarqoq qismdan tashkil 
topgan. Prostata bezining tanasi siydik pufagi bo'yinchasi ustida 
joylashadi; bezning tarqoq qismi siydik-jinsiy kanalining shilliq 
va muskul pardalari o'rtasida yotadi. Uning yuqori qismi (10—12 
mm) pastki qismiga (2 mm) nisbatan qalin bo'ladi. Bezni 
ko'ndalang kesimda yaxshi ko'rish mumkin. Prostata bezining 
yo'li siydik-jinsiy kanalga ochiladi.