N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

Hayvonlardagi farq qiluvchi xususiyatiar.
Ayg'irda — siydik- 
jinsiy kanalining quymich yoyi sohasida bo'yinchasi mavjud, uning
1 Victoria Aspinall. Veterinary anatomy and Physiology. Textbook. New-
York, 2015.
270

---

tos qismiga prostata va piyozchasimon bezlaming yoii hamda 
urug‘ chiqaruvchi y o l ochiladi; siydik-jinsiy kanalning jinsiy a’zo 
qismi jinsiy a’zoning siydik-jinsiy ariglda joylashadi va jinsiy a’zo 
boshining chuqurchasiga erkin chiquvchi siydik-jinsiy kanalning 
silindrsimon o‘simtasini hosil qilib jinsiy a’zogacha boradi; o‘simta 
chuqurcha devori bilan birlashadi. Siydik-jinsiy kanal devori shilliq, 
tomirli (kovak) va muskul pardalaridan tuzilgan. Shilliq pardasida 
bo‘ylama burmalar mavjud, u ko‘p qavatli almashinuvchi epiteliy 
bilan qoplangan, bezchalar joylashgan; siydik pufagining bo‘yin- 
chasidan biroz orqaroqda yaxshi taraqqiy etgan urug‘ tepaligi 
mavjud; unda urug‘ chiqaruvchi yul ochiladi. Urug‘ tepaligidan 
yon tomonda prostata bezi yo‘lining 
20
tagacha teshiklari, piyozcha 
sohasida esa yana piyozchasimon bezi yolining 
6—8
ta teshiklari 
ko'rinib turadi. Kovak tana tos bo‘shIig‘idan chiqishda siydik- 
jinsiy kanal piyozchasini hosil qiladi. Muskul pardasi chuqur 
bo‘ylama va yuza aylana qavatlardan tuzilgan. Yuza aylana qavat 
siydik-jinsiy yoki piyozchasimon-kovak muskuli deb ataladi, 
ko‘ndalang tutamlar jinsiy a’zoning siydik-jinsiy ariqchasi chet- 
lariga birikkan holda faqat pastki (ventral) yuzadan o'tadi.
Cho‘cbqada — siydik-jinsiy kanalining tos qismi uzun; uning 
devori ichkarisida prostata bezining tarqoq qismi joylashadi; siydik- 
jinsiy kanalining jinsiy a’zo qismi tos qismiga nisbatan kichik 
diametrda boladi; kovak tanada siydik-jinsiy kanalining kichikroq 
piyozchasi mavjud; piyozchasimon-kovak muskul birmuncha 
yo‘g‘on, ammo kalta boladi.
Itda — siydik-jinsiy kanalning tos qismi nisbatan uzun; piyozcha 
va siydik-jinsiy muskuli yaxshi taraqqiy etgan.