Н а м о з – энг улуғ ибодат (МУсулмон йигит-қизларнинг дин китоби)

УЗрЛИ кИШИНИНГ ҲУкМИ
«Таҳоратни синдирувчи» деб ҳисобланган сабаблар билан 
доимий касалланган кишининг бу касаллиги фарз намози вақти 
кирганидан кейин, то чиқиб кетмагунича тўхтамаса (тузалмаса), 
бу киши «узрли» ҳисобланади. Узрли киши ҳар намозга янгидан 
таҳорат олади. Қуйидаги ҳолатлар узрга сабаб бўлади:
1) аёл кишининг истиҳоза қони кўриши;
2) бурундан тўхтамай қон келиши;
3) доимий равишда ел чиқиб туриши;
4) ичи тўхтамай, мунтазам келиб туриши;
5) жароҳатидан доимий қон чиқиб туриши.
Узрли киши бир фарз намозига қилган янги таҳорати билан 
унинг вақтида фарз, нафл намозларини хоҳлаганича ўқийверади. 
Узрли кишининг таҳорати намоз вақтининг чиқиши ёки бомдод 

---

39
намозида қуёш чиқиши туфайли синади. Аксинча, намоз вақти 
кириши, пешин вақтида қуёшнинг мойил бўлиши узрли киши-
нинг таҳоратини синдирмайди.
НАМОЗДАГИ ҲОЛАТЛАр
Намоз қуйидаги бир неча рукнлардан ташкил топади:
ракъат. Намозда қиём, Қуръони каримдан бирор сура ёки 
оятлар ўқиш, бир рукуъ ва икки саждадан иборат амаллар «ракъ-
ат» дейилади. Фарз, суннат, нафл намозлари икки, уч, тўрт ракъ-
атли бўлади. Масалан, бомдод намози икки ракъат суннат ва икки 
ракъат фарздан иборат.
Намозга кириш. Намозга икки қўлнинг бош бармоқлари қу-
лоқ юмшоғи баробарича кўтарилиб, «такбири таҳрима»ни («Ал-
лоҳу акбар») айтган ҳолда киришилади.
қиём – тик туриш дегани. Ўнг қўл кафтини чап қўлнинг кафти 
устига қўйиб, ўнг қўлнинг бош бармоғи ва жимжилоғи билан чап 
қўл ошиғини ушлаган ҳолда киндик остида тутиб туриш «қиём» 
ҳолатидир. Қиёмда Қуръондан Фотиҳа сураси ва унга қўшиб би-
рор сура ҳам қироат қилинади (ўқилади).
рукуъ – эгилиш, энгашиш деган маъноларни англатади. На-
мозда икки қўл билан тиззани маҳкам тутиб ушлаган ҳолда эги-
либ туриш «рукуъ» дейилади. Рукуъ намознинг энг муҳим аркон-
ларидан ҳисобланади. Рукуъ чоғида уч марта «Субҳана Роббийал-
азийм», дея Аллоҳ таолони улуғлаб тасбеҳ айтилади.
сажда. «Пешонани ерга қўйиш» маъносини билдиради. Намоз-
хоннинг икки оёқ панжалари, тизза ва икки қўлга таяниб, пешона ва 
бурнини саждагоҳга қўйиши «сажда» дейилади. Намоз ибодатлар-
нинг энг фазилатлиси бўлса, сажда намознинг энг муҳим рукнидир. 
Пайғамбар алайҳиссалом: «Банданинг Парвардигорга энг яқин бўл-
ган пайти сажда ҳолатидир, саждада Аллоҳга кўп-кўп дуолар қи-
линглар», деб таълим берганлар. Намозхон ҳар гал сажда қилганида 
уч мартадан «Субҳана роббийал-аъло», дея Аллоҳни улуғлайди.
қовма. Намоздаги рукуъда уч бор тасбеҳ айтиб бўлгач, тас-
меъ («Самиъ-аллоҳу лиман ҳамидаҳ») айтиб, яна қайта тиклана-
диган ҳолат «қовма» дейилади. Қовмада қўллар боғланмай, ёнда 
тутилади. Қовмага тиклангач, «Роббана лакалҳамд», дейилади.

---

40