|
MEN TUG 4LIB 0 ‘SGAN
GO‘SHA
K o‘chamizning chetidan katta ariq oqib o ‘tadi.
Uning ikki qirg‘og‘ida o ‘sgan quloch yetmas tollar
mahallamizga ko‘rk-u fayz bag‘ishlaydi. Eshigimiz ro‘-
parasiga kelganda suv ikkiga b o ‘linib. biri tegirmonga,
biri shovvaga quyiladi. Ikki tomon ham nishablik b o ‘lib,
taxta novdan tushayotgan suv pastlikka qarab o'qday
uchadi. Uning atrofga vahima solib shovullab oqishi
ajib bir manzara kasb etib, toliqqan ruhingizga orom
beradi. Tegirmon sahnidagi bahaybat chinor, osmon-
o ‘par qayrag‘och-u baqateraklar hovliga o ‘zgacha salo-
bat bag‘ishlash bilan birga, uzoq o ‘tmishdan so‘yla-
yotganday tuyuladi, go‘yo. Ulkan daraxtlarda qo'nim
topgan vaysaqi chumchuqlaming to'poloni shorn payti-
ga kelib rosa avjiga chiqadi.
Tim qora o ‘ja r qarg‘alar ham gala-gala bo‘lib uchib
kelaveradilar va bir-birlari bilan muttahamlarcha joy
talashib, eng katta anjumanlarini shu yerda o'tkazadilar.
Ularga qarab hayratim oshadi, beixtiyor o ‘yga tola-
man. Tavba, qushlar ham o ‘z tilida gaplasharkan-da.
Yo‘qsa, chor atrofda sang‘ib yurgan ming-minglab
qarg‘alar bu majlisga qanday yig‘iladi. Tongsahardan
musichalaming kukulashi-yu, to‘lib-toshib chah-chah-
layotgan bulbulning xonishidan dilingiz yayraydi.
Chaqmoq chaqib, momaqaldiroq yemi larzaga solgan
mahal, qo‘rqib ketgan qo‘ziqorinlar ariq bo‘ylariga
potirlab chiqadi. D o‘ppimni to id irib -to ‘ldirib ulami
terarkanman, shunday xushmanzara, jannatmakon yurt-
da yashayotganimdan quvonaman. Qishin-yozin bu
yerdan katta-kichik bolakaylaming oyog‘i uzilmaydi.
«Shovva» deb atalmish bu ajib maskan hammaning
sevimli oromgohiga aylanadi. Aslida, qishloq odamlari-
ning bolaligi shu yerdan boshlanadi, desam yolg‘on
bo‘lmas. Yoz bo ‘yi maza qilib cho‘milamiz. Suvdan
dildirab chiqib, o ‘zimizni quyosh tig4ga to ‘yingan
mayin tuproq bag‘riga uramiz. Qumdan tank, pushka-
lar yasab bir-birimizga «o‘q» chang purkaymiz.
Qaqshatgich hujumdan so‘ng yuz-ko‘zlarimiz balchiq,
loyga belanib, tanib bo‘lmas ahvolga tushgan, biz,
«jangchi»lar yugurib borib o ‘zimizni suvga otamiz va
yana oppoqqina bo‘lib chiqaveramiz. Bunday maza joy
yana qayda bor?!
Qishda suv birmuncha kamayib oynaday tiniqla-
shadi. Endi uning tubida galalashib suzib yurgan
baliqlar es-hushimizni o ‘g ‘irlaydi. Kimdir o ‘zi to‘qi-
gan qo‘lbola to ‘rda, kimdir savatda, hatto ayrimlar
muzday suvga tushib qo‘li bilan baliq ushlashga
kirishadi. Chetda diqqat bilan kuzatayotgan bir to‘da
22
mitti tomoshabinlar ham tutilgan baliqlarga angra-
yib termiladilar, hayratlanadilar. Tegirmonning yon-
ginasida eski, qadimiy bir kulba bor. Uni katta-yu
kichik «Suhmozor» deydi. Aytishlaricha, bu ko ‘hna
qadamjoning tabarruk tuprog‘i odamlami suqdan,
yomon ko ‘zlardan asraydi. Mabodo suqlangan bo ‘lsa,
dardidan forig‘ etadi. Mozorga tutash bir necha asrlik
qari sadda daraxti ham, uning shoxlariga bog‘langan
har xil rangdagi son-sanoqsiz latta-puttalar ham bu
yeming qandaydir ilohiy, sirliligini oshirganday ko‘-
rinadi. Erkaklar tovuq so‘yib, palov damlasalar, har
chorshanba atrof qishloqlardan kelgan xotin-xalajlar
guruh-guruh b o ‘lib bo‘g ‘irsoq, chalpak pishirib elga,
irim qilib parranda-yu darrandaga ham tarqatadilar.
Kulba ichidagi kavushga o ‘xshash qora chiroqni
yoqib, yerga dumalaydilar. Shifobaxsh tuproqdan olib,
yuz-ko‘zlariga surtadilar. Muqaddas suralardan bilgan-
laricha o ‘qib, chiroq atrofiga tanga sochadilar. Xonadan
faqat shu yergagina xos bo ‘lgan ajabtovur yoqimli is
doim ufurib turadi. Ziyoratchilar ko‘payganda shu
atrofda yashovchi uchar bolakaylar ham hushyorlikni
oshiradilar. Mehmonlar kulbani tark etishlari bilan
o ‘zlarini ichkariga urib, tanga teradilar. Shunday kun-
laming birida Tillovoy aka poylab turib Zokir ikka-
lamizni ushlab oldi. Qulog‘imizni burab, jazolay bosh
ladi. Mojaroga bizni kuzatib turgan tegirmonchi Abdul-
haq bobo qo‘shildi.
- Ha, Tillovoy, nima boTdi? Tinchlikmi?
- K o‘rmaysizmi, mana bu zumrashalar mozordan
pul o ‘g ‘irlashyapti.
- Bolalami qo‘yvor. Ularga qattiq tegma. Nima,
sen о ‘zing o ‘g ‘irlamaganmisan? Hammamiz ham shu
yerdan pul olib katta bo‘lganmiz, to‘g ‘rimi?
- To‘g ‘ri, - dedi Tillo aka o ‘ng‘aysizlanib.
- Bunaqa ishlar mening ham bolaligimda bo ‘lgan.
23
Bu sen aytgan o‘g ‘irlikka kirmaydi. Bolalaming oddiy
gina sho‘xligi xolos.
Qilgan ishimdan pushaymon bo'lib uyga kirar
ekanman, onajonimning nasihatlari yodimga tushdi.
Q o‘rqqanimdan uning ko‘ziga ko‘rinmaslikka urindim.
Xuddi meni hoziroq kelib tintuv qiladigandek, mozor-
dan olgan yigirma tiyin pulimni qayerga yashirishni
bilmay, betoqat bo‘laverdim. Oxiri, ko‘zimni chirt
yumib, tangani tomga uloqtirdim-u, o ‘zimni yengil his
qildim.
Do'stlaringiz bilan baham: |
