Н. Қ. ЙЎлдошев, Г. Э. Захидов

5.3.2- расм. Бошқарувнинг вазифавий тузилмаси 
Ушбу тузилма умумий раҳбар ва бўлинмалар( техник, иқтисодий ва ҳ.к.) 
раҳбарлари ижрочиларга ўз таъсирини вазифалар бўйича тақсимлайдилар. 
Раҳбарлар бир-бирларининг ишига аралашмайдилар. Умумий раҳбарлар 
фақат бўлинма раҳбарлари ҳаракатларини мувофиқлаштирадилар ва ўз 
вазифаларининг чекланган рўйхатини бажарадилар (раҳбарлар ўртасидаги 
мувофиқлаштирувчи алоқа расмда кўрсатилмаган). 
Ҳар бир раҳбар фақат вазифаларнинг аниқ ижрочилар томонидан ишни 
бажарилиши учун зарур бўлган қисминигина ўзига олади. Бунда раҳбарларни 
ишни бажарилишини бориши ҳақида хабардор қилувчи тескари алоқа 
бўлмаслиги мумкин. Бундай тузилмада раҳбарлар вазифавий деб аталадилар. 
Ижрочи ҳам ўз ишларининг бир қисмини қуйида турувчи даражага 
топшириши ва унга нисбатан вазифавий раҳбар бўлиши мумкин. Шундай 
қилиб, битта ижрочи бир вақтда бир неча вазифавий раҳбарларга бўйсуниши 
мумкин. 
Бошқарувнинг вазифавий тузилишининг афзалликлари қуйидагилар: 
-
раҳбарликка 
аниқ соҳадаги омилкор мутахассисларни жалб 
қилиниши; 
-
ностандарт вазиятларни ҳал қилишдаги оперативлик; 
-
вазифавий раҳбарларнинг касб маҳоратини тез ўсиши; 
Бошқарувнинг вазифавий тузилиши камчиликлари қуйидагилар: 
-
якка хукмронлик тамойилини бузилиши; 
-
жавобгар шахснинг йўқ бўлиши; 
-
бўлинмалар фаолиятини мувофиқлаштиришни қийинлиги. 
Тўғри чизиқли- вазифавий тузилма
ўз ичига ҳам тўғри чизиқли ва ҳам 
вазифали ташкил этишларни олади, бу ижрочилар учун икки томонлама 
бўйсунишни яратади. Бошқарувнинг кўпгина идоралари ва ижрочилари 
бошқарув фаолияти(вазифалари)нинг алоҳида турларини бажаришга 
ихтисослашадилар, вазифавий бўлинмалар қуйида турувчи бўлимларга 

---

140 
кўрсатма ва фармойишларни (ваколатлари доирасида) бериш ҳуқуқига эгалар 
(5.3.3- расм.). 
Бу тузилманинг афзалликлари аниқ вазифалар учун жавоб берувчи 
мутахассисларнинг юқори омилкорлиги, тўғри чизиқли раҳбарларнинг улар 
вазифавий фаолият масалалари бўйича маълумотлар тайѐрлашдан озод 
бўлганликлари натижасида оператив бошқарув бўйича имкониятлари 
кенгайишидир.