Marketing maqsadlari va tadbirlari integratsiyasi
Marketing – miksni ishlab chiqishda quyidagi prinsiplarga asoslanish
lozim.
Ketma-ketlik tamoyili, har bir o‘zgaruvchi miqdoriy ko‘rsat- kichni
boshqasi bilan mosligini ta’minlash. Masalan, yuqori sifatli mahsulotga
sifatli reklama va tegishli ravishda chiroyli va qulay qadoq tayyorlash.
Bozor konyunkturasi o‘zgarib turuvchi bir paytda shunga qarab
mahsulot ishlab chiqarish, sifatga e’tibor berish kerak. Mahsulotreklamasida
mahsulot sifatini bo‘rttirib ko‘rsatish orqali iste’molchini jalb etish va h.k.
Firmaning budjet va boshqa moliyaviy xarajatlarini hisob-kitob
qilib, marketing kompleksi va miksini rejalashtirish, bozordagi aniq
vaziyatga qarab marketingning tegishli tadbir va usullarini qo‘llash,
firmaning kapital va aylanma mablag‘larining samarali qo‘llanilishini
31
ta’minlash. Marketing tadbirlariga ketadigan sarf — xarajatlar kalkulyat-
siyasini hisoblash va samarani baholash.
Firma tovar aylanmasi va oladigan foydasiga juda ko‘p omillar ta’sir
ko‘rsatadi. Marketing miksning bo‘lishi mumkin bo‘lgan kombinat- siyalari
soni quyidagi formula orqali topiladi.
K=n
a
…
K
— marketing miksning mumkin bo‘lgan kombinatsiyalari soni;
a
– instrumentlar soni;
n
— marketing– miks tarkibida submikslar soni. Kombinatsiyalar soni
qancha ko‘p bo‘lsa, marketing chora-tadbirlarini qo‘llash imkoni ham
shuncha ko‘p bo‘ladi. Bunday vaziyatda eng optimal marketing – miksni
topish masalasi ko‘ndalang turadi.
Marketing, miksning optimizatsiya jarayoni marketing budjetini
kengaytirish muammolari bilan bog‘liq bo‘lib, turli marketing tadbirlarini
o‘tkazishni talab etadi. Ba’zi muhim omillarni, ya’ni tovar yoki xizmat narxi,
chegirmalarni o‘zgartirish orqali kutilgan natijalarni olish mumkin.
Marketingning har bir submiksi ham taktik, ham strategik vosita
(instrument)ga, tovar, kelishuv, taqsimlash siyosatlari esa ko‘p- roq strategik
ahamiyatga ega. Kommunikativ siyosat esa taktik ahamiyatga ega bo‘lib,
tovar hayotiylik davrining turli bosqichlarida ko‘proq ishlatiladi. Optimal
marketing-miks shunday marketing instrumentlarining kombinatsiyasidan
iboratki, uning natijasida firma ko‘zlagan maqsadiga, marketing budjetini
oqilona, ya’ni ratsional sarflagan holda erishadi. Marketing-miks har bir
elementining ahamiyati korxona turiga (savdo, ishlab chiqarish, vositachi
firma), tovar turiga va xaridorning xulq-atvoriga bog‘liq. Ba’zi tovarlar
uchun narx muhim ahamiyatga ega bo‘lsa, boshqalari (kundalik iste’mol
tovarlari, qimmat- baho uy buyumlari, zargarlik mahsulotlari) uchun hal
qiluvchi ahami- yatga ega emas. Standartlashtirilgan yoki bir maqsadda
ishlatiladigan mahsulotlar (benzin, elektr energiyasi, gaz) uchun tovar
siyosati uncha ahamiyatga ega emas, bunday strategik mahsulotlarga davlat
tomonidan narxlar o‘rnatiladi. Keng iste’mol tovarlari, uzoq muddat
foydalanadigan tovarlarga narx siyosatining ta’siri katta. Raqobat va bozor
mexanizm- lari faol ishlayotgan davlatlarda marketing instrumentlarini
qo‘llab hatto kun davomida ham narxlarga korrektirovka kiritish
mumkin. Narx –navo bozor konyunkurasiga jiddiy ta’sir etuvchi omildir.
Bosh maqsad.
Funksional bo‘limlar maqsadi.
32
Tovar
siyosati
Taqsim-
lash
siyosati
Kelishuv
siyosati
Yo‘q
Firmaning marketing taqsimotlari.
Firma natijaviy ko’rsatkichlari reja
bilan mosmi?
Do'stlaringiz bilan baham: |