Mustaqillik yillarida O‘zbekistonda bozor munosabatlariga asoslan- gan

2.
 
Tovarni 
mukammalashtirish 
konsepsiyasi. 
Iste’molchilarni 
o‘rganish, ular xohish, ehtiyojlarini, zaruratini, sotib olish imkoniyat- larini 
tahlil qilish asosida yangi tovarlar, o‘rinbosar tovarlar, innovatsion tovarlar 
ishlab chiqarish bu konsepsiyaning asosiy maqsadidir. Bozor iqtisodiyoti 
sharoitida 
raqobatning 
kuchayishi 
firma 
va 
kompaniyalarni 
shu 
konsepsiyaga asoslanishlarini taqozo etadi. Bu konsepsiya juda ko‘phollarda 
yaxshi natijalar keltirsada, ba’zi hollarda kutilgan natijaga erishmaslik hollari 
ham uchrashi mumkin. Yangi tovarning afzalligi, narxi, uning naflilik 
darajasi, ilgarigi tovardan farq qiluvchi xususiyatlariiste’molchini qoniqtirishi 
zarur. 
Iste’molchilar yuqori ekspluatatsiya xossalariga ega bo‘lgan yuqori 
sifatli tovarlarga moyilligini ta’kidlaydi, demak, tashkilot o‘z energiya- sini 

---

22 
tovarni doimiy mukammal quvvatlashtirishga qaratishi zarur bo‘ladi. Shu 
bilan “marketing shabko‘rligi”dan qochish uchun ushbu mahsulot 
iste’molchilarga shu holicha kerak emas, o‘z muammolarini qandaydir 
mahsulot yordamida hal qilish uchun kerakligini hamisha yodda tutish shart. 
Mukammallashtirilgan mahsulot iste’molchilar uchun avvalgilariga nisbatan 
katta iste’mol qiymatini (iste’molchining tovar sotib olish xarajatiga 
nisabatan foydasi) berishi kerak. 
3.
 
Bozorning rivojlanishining navbatdagi bosqichida (50-60-yillar), 
ya’ni talab va taklif nisbatan teng bo‘lganda, xaridorlar talab qiladigan 
tovarlar bozorda doimo sotila boshlaydi, korxonani boshqarishda savdo- ga 
doir yondashuv amalga oshadi. Bu davrda marketing savdo ustidan g‘olib 
keladi. 
Sotuvchining vazifasiga raqobatchilarni emas, aynan xaridorlarni 
tovarlarni sotib olish uchun qator rag‘batlantirish chora-tadbirlarini amalga 
oshirish kiradi. Buning uchun sotuvchi o‘z mahsulotlarini reklama qilish, 
uning savdosini rag‘batlantirish uchun qo‘shimcha xarajatlar qilishi kerak 
bo‘ladi. Bunday vaziyatda agar savdo va rag‘batlantirish sohasida sezilarli 
harakatlar amalga oshirilmasa, xaridorlar korxonaning mahsulotlarini yetarli 
miqdorda sotib olmaydilar, degan tasdiqqa asoslanadigan