Mustaqil ish mavzu: Тарих фалсафаси ва фалсафа тарихи уйғунлиги

TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI QARSHI FILYALI

FALSAFA fanidan

MUSTAQIL ISH

MAVZU: Тарих фалсафаси ва фалсафа тарихи уйғунлиги.

Bajardi: TT-11-20(C) guruh talabasi Teshaboyev Elshodbek

Тарих фалсафаси ва фалсафа тарихи уйғунлиги.

Режа:

1-. Тарих фалсафасининг мазмуни ва муаммолари
2-. Тарихий билиш методологияси муаммолари
3-. Жаҳон ривожининг замонавий концепциялари
1-. Тарих фалсафасининг мазмуни ва муаммолари
И
Тарих фалсафасининг предмети
нсоният бир неча минг йиллик тарихга эга. Унинг ривожланиш жараёнини тарих фани ўрганади. Тарих юнонча Historian сўзидан олинган бўлиб, ўтмиш воқеалар ҳақида ҳикоялар, бўлиб ўтган ҳодисалар деган маънони англатади. У инсоният ўтмишининг ўзига хослигини ва умуман кўп хиллигини манбаашунослик ва бошқа ёрдамчи фанлар тарихий манбалари асосида ўрганувчи ижтимоий билимлар мажмуини ташкил этади.
Тарихий жараёнларнинг фалсафий таҳлили билан тарих фалсафаси ёки историософия шуғулланади. У мустақил фалсафий фан сифатида ўзининг предмети, категориялар аппарати ва методологик ёндашувларига эга. Илк бор «тарих фалсафаси» тушунчасини Вольтер қўллаган. Немис маърифатпарвари Иоганн Готфрид Гердер (1744-1803) ўзининг «Инсоният тарихи фалсафасига доир ғоялар» (1784) асарида илк бор барча халқларни ўз ичига қамраб олган ягона умуминсоний келажакка олиб келувчи тарихий жараённинг бирлиги ғоясини илгари сурди. Жаҳон тарихий жараёнини айнан шу тарзда англашни у тарих фалсафасининг предмети сифатида қараган. Ҳозирги даврга келиб, тарих фалсафаси ёки историософик билимлар (жамият тарихининг назарий масалалари) тизимида учта асосий йўналиш ажратиб кўрсатилмоқда. Булар: тарихий жараённи умумлаштириш (алоҳида «тарихларни» ягона жаҳон тарихига жамлаш), тарихнинг маъносини ахтариб топиш ва тарихий билиш методологиясини яратиш¹дан иборат.
Т