Мустақил таълим учун материаллар kirish reja Biologiya fanlari sistemasi. Biologiyaning ilmiy-tadqiqot metodlari

Белгиларнинг бириккан ҳолда ирсийланиши ва кроссинговер.
Морган дрозофиланинг қора танали, нормал қанотли урғочи формасини кулранг танали рудимент қанотли форма билан чатиштирганда Ғ₁ да барча эркак ва урғочи пашшалар танаси кулранг, қаноти нормал бўлган. Морган Ғ₁ даги дурагай кулранг танали, нормал қанотли эркак дрозофилани қора танали, рудимент қанотли урғочи форма билан чатиштирганда Ғ_b да 50% дрозофилаларда кулранг тана, рудимент қанот, 50% дрозофилаларда қора тана нормал қанот ривожланган. Бинобарин Ғ_b да худди ота-онага ўхшаш формалар тенг миқдорда пайдо бўлган.
Аксинча Ғ₁ да урғочи кулранг танали, нормал қанотли дурагай дрозофилани қора танали рудимент қанотли эркак дрозофила билан чатиштирилса, Ғ_b да 83% чатиштиришда қатнашган ота ва онага ўхшаш дрозофилалар олинган. Уларнинг 41,5% да кулранг тана, рудимент қанот яна 41,5% да қора тана нормал қанот ривожланган. 17% дурагайлар эса ота-она организмлар орасида оралиқ форма ҳисобланган. Уларнинг 8,5% қора танали, рудимент қанотли, 8,5% да кулранг тана нормал қанот ривожланган (31-расм).
Бинобарин, 17% дрозофилалар гомологик хромосомаларнинг конъюгация ва кроссинговери туфайли хромосомаларда генларнинг айирбошланиши натижасида янги комбинацияси ҳосил бўлган.
Қайд этилган мисолда кроссинговер мавжудлиги генетик усул билан исботланди.
Баъзан дигетерозиготаларда ота-онанинг айрим белгиларини ўзида бирлаштирган организмлар пайдо бўлиши мумкин. Лекин бундай организмларнинг миқдори Ғ₂ дурагайларнинг ота ва онага ўхшаш индивидлар сонидан анчагина кам бўлади. Ғ₂ ота-онага ўхшамаган индивидларнинг пайдо бўлишига асосий сабаб, уларнинг ўрганилаётган икки белгисини ифода қилувчи генлар бириккан гомологик хромосомаларнинг митознинг профаза I да ўзаро конъюгацияланиши ва айрим генлари билан ўзаро ўрин алмашишидир. Бу ҳодисани генетикада кроссинговер дейилади. Кроссинговер натижасида ҳосил бўлган яъни ота-онанинг айрим белгиларини ўзларида мужассамлаштирган индивидларни кроссовер деб аталади.