Murakkab sharoitlarda neft va gaz quduqlarini qazish

13.6. Quduqlarni о‘zlashtirish va sinash jarayonida qatlamlardan eritma oqimini chaqirish usullari
Kompressor usulida о‘zlashtirish. Quduqlarni о‘zlashtirishda kompressor usuli eng kо‘p qо‘llaniladi. Quduqni о‘zlashtirishdan oldin NKQ-lar quduqqa tushiriladi, quduq usti favvora armaturasi bilan jihozlanadi. Quvurning orqa fazosiga haydovchi quvurli yuritma kompressor bilan biriktiriladi yoki gaz chizig‘i orqali yuqori bosimli gazkompressor stansiyasiga ulanadi (33.6-rasm).

Quduqqa gaz haydalganda eritma quvur oralig‘ini fazosidan NKQ ni boshmoqigacha yoki NKQ ni о‘rnatilish teshigigacha (3÷4 mm) siqiladi. Bu teshik oldindan quduq ustidan 700-800 m masofada bajarilgan va NKQ ga yorib kiradi. Gaz NKQ ga tо‘plangandan sо‘ng eritmani gazlantiradi va quduq tubidagi bosim pasayadi. Gazning sarfi boshqariladi, quvurlardagi gaz eritmani aralashmasini zichligini о‘zgartiradi, shu bilan birgalikda quduq tubidagi bosim ham о‘zgaradi ( ). Quduq tubidagi bosim < shart bajarilgandan keyin quduqqa eritma va gaz oqimining kirib kelishi boshlanadi. Barqaror oqim olingandan sо‘ng quduq doimiy barqaror ish rejimiga о‘tadi. Bu usulda qatlamda katta depressiya olish uchun quduq tubining sohasi samarali tozalanadi.

Qatlamdagi tog‘ jinslari mustahkam joylashgan sharoitda (qumoqtoshlar, ohaktoshlar) g‘ovaklik muhiti kolmatatsiya materiallaridan jadal tozalanadi.

Quduqni bir tekis ishga tushirish uchun quduqqa kompressor yordamida quvurning orqa fazosi orqali aeratsiyali eritma haydaladi.

Hozirgi paytda siqilgan havo yordamida quduqlarni о‘zlashtirish taqiqlangan bо‘lib, kо‘chma UKP-80 yoki KS-100 markali stansiyalardan foydalaniladi. Kompressor KS-80 bosimni 8 MPa gacha kо‘tarib, 8 m³ dan kо‘p sarf haydaydi; KS-100 stansiyasi esa 100 MPa bosimda 16 m³ dan kо‘p sarf haydaydi. Siqilgan havo gazlar bilan aralashganda portlash xavfi bо‘lganligi uchun qо‘llanilmaydi.