Мундарижа ўҚув материаллар

Илмий тадқиқотни режалаштириш.
Тадқиқотчи аввало, диссертациянинг мақсад ва вазифаларини, унинг моҳияти, тақдим этилаётган (ёки илгари сурилаётган) илмий ғоянинг янгилиги, ва мавзуининг долзарблиги, унинг назарий ва амалий аҳамияти нимадан иборат эканлигини аниқ билиши ва белгилаши зарур.
Диссертациядаги янгилик ва мавзунинг долзарблиги ҳақида гап кетар экан ҳар қандай янгилик прогрессив бўлавермагани сингари ҳар қандай эскиликка қолоқлик тамғасини босиб бўлмаслиги тўғрисидаги қоидани унутмаслик муҳимдир. Лекин шунга қарамай, янгилик эскилик бағридаги прогрессив ибтидони ўзида мужассамлаштиради ва шу боисдан ҳам истиқлол сари йўл очади.
Илмий тадқиқотни мустақил режалаштириш усулини билиш иш самарадорлиги ва тадқиқотни ўз вақтида якунлашда ўта муҳим аҳамиятга эга.
Тадқиқотни рационал ташкил этиш, аввало, ишни босқичма –босқич амалга оширишни, режага қатъий амал қилишни талаб этади.Пухта ўйлаб тузилган режа, белгиланган вазифаларни изчил, ҳар куни ва ҳар ҳафтада ўз-ўзини назорат қилиш, ишларнинг бажарилишини текшириш-илмий иш самарадорлигининг гаровидир.Ишдаги изчиллик, собитқадамлик, қўйилган вазифаларни ҳал этишдаги қатъийлик(талабчанлик, жиддийлик),олинган илмий натижаларни танқидий ва камтарона баҳолаш ақлий меҳнат унумдорлигини таъминлайди. Тадқиқотчининг илмий ишга ўзини тўла эҳтирос билан бағишлаши ундаги ижодий қобилият ва истеъдодни рўёбга чиқаради. Ўз ишиги муҳаббат билан ёндашсагина тадқиқотчидаги истеъдод камол топади.
Машҳур рус физиологи И.П.Павлов ёш тадқиқотчиларга қилган мурожаатида: “Мен ватанимнинг ўзини фанга бағишлаган ёшларига нималарни тилашим мумкин? Энг аввало, изчил бўлишларини тилайман. Самарали илмий ижоднинг ана шу энг муҳим шарти ҳақида мен ҳеч қачон ҳаяжонсиз гапира олмайман. Изчиллик, изчиллик ва яна изчиллик. Ўз ишингизни аввал бошиданоқ сиз ўзингизни билимлар тўплашда қатьий изчилликка ўргатинг”²² – деб ёзган эди.
Диссертация устида ишлашни шартли равишда қуйидаги беш босқичга бўлиш мумкин:
1. Тайёргарлик кўриш;
2. Диссертация устида иш бошлаш;
3. Диссертацияни боб ва параграфлар бўйича ёзишга киришиш;
4. Диссертация ва авторефератни ОАК(Олий Аттестация Комиссияси) талаблари бўйича расмийлаштириш(қўлёзма вариантини илмий муҳокама учун тайёрлаш).
5. Диссертациянинг қўлёзма варианти муҳокамадан ўтгандан сўнг, таклиф ва мулоҳазалар асосида такомиллаштириб, ҳимояга тайёрлаш ва ҳимоя қилиш.