Mundarija mutaxassisliklar Betlar

«Noorganik moddalar kimyoviy texnologiyasi va Mineral o‘g‘itlar texnologiyasi 
fanidan sinov savollari. 
Azot sanoati xom–ashyolari, azotning aylanishi, elementar azotning bog‘lash 
usullari. Kimyo sanoatining energetika bazasi. Kimyo reaksiyalari issiqligidan 
foydalanuvchi energotexnologik tizimlar. Azot sanoati xom ashyolari. Suv va havo 
kimyo sanoatida. Atmosfera havosi. Atmosfera xavosini ajratishusullari, xavoni ajratish 
kurilmalari, texnologik tasvirlari va texnologik xisoblari. Azot ishlab chiqarishda atrof-
muhit muhofazasi.Vodorodning hususiyatlari va axamiyati. Vodorodni yirik ko‘lamli 
ishlab chiqarish usullari. Metanni suv bug‘I bilan konversiyalash nazariy asoslari. 
Jarayonning statika vakinetikasi. Katalizatorlar va ularni zaharlovchi moddalar.Tabiiy 
gaz tarkibidagi metanni suv bug‘I bilan konversiyalash texnologiya tizimi. Metan 
konvertori tuzilishi va ishlash prinsipi. Vodorod olish usullari. Metan va uglerod mono 

---

48 
oksidini konversiyalab vodorod olishning nazariy asoslari, katalizatorlari, kinetikasi, 
konversiyalash jarayonlari. Uglerod mono oksidining suv bug‘I bilan konversiyasi 
nazariy asoslari va texnologik tasviri. Uglerod monooksidi konvertori tuzilishi va ishlash 
prinsipi.Texnologik gazlarni kislorodli birikmalardan tozalash zarurati va turlari. 
Konvertirlangan gazlarni uglerod dioksididan monoetanolaminli tozalash nazariy 
asoslari, texnologik tizimi. Uglerod dioksidi absorberi va regeneratorining tuzilishlari va 
ishlash prinsiplari. Texnologik gazlarni uglerod monooksididan tozalash usullari. 
Konvertirlangan gazlarni mis-ammiakli kompleks eritmasi bilan tozalash nazariy asoslari 
va texnologik tizimi. Asosiy apparatlar tuzilishi, ishlashi. Elektroliz usulibilan vodorod 
ishlab chiqarishning nazariy asoslari, temperatura, katod va anodlar, kinetikasi va 
texnologik xisoblari. Konvektirlangan gazni monoetalonamin bilan tozalash jarayoni va 
texnologik tasviri. Asosiy apparatlar va texnologik xisoblari. Vodorod ishlab chiqarishda 
atrof-muhit muhofazasi.
 
Ammiakning hususiyati va ahamiyati. Sintetik ammiak ishlab chiqarish nazariy 
asoslari. Jarayon statikasi va kinetikasi. Sintez qilish qurilmalari turlari. Ammiak ishlab 
chiqarishning fizik kimyoviy asoslari, sintez jarayonining kinetikasi, katalizatorlar, 
asosiy apparatlari va texnologik hisoblari. Ammiakni turli xil bosimlarda ishlab chiqarish 
texnologiyasi. sintez jarayonining kinetikasi, katalizatorlar, asosiy apparatlari va 
texnologik xisoblari. O‘rta bosimda ishlaydigan ammiakni sintez qilish qurilmasi 
texnologik tasviri. Ammiakni sintez qilish minoralari, tuzilishi va ishlashi. Ammiak 
ishlab chiqarishda atrof-muhit muhofazasi. 
Nitrat kislotasi hususiyati va ahamiyati. Nitrat kislota ishlabchiqarishusullari. 
Ammiakli usul bilan konsentrlanmagan nitrat kislotasi ishlab chiqarish nazariy asoslari. 
Konsentrlanmagan nitrat kislotasi ishlab chiqarish qurilmalari turlari. Bosim ostida 
ishlaydigan konsentrlanmagan nitrat kislotasi ishlab chiqarish qurilmasi texnologik 
tasviri. 
Ammiakni oksidlash kontakt apparati, absorbsion minora tuzilishi va ishlash 
prinsiplari. Kuchsiz nitrat kislotasini quyultirish usullari, qurilmalari. Konsentrlangan 
nitrat kislotasini to‘g‘ridan-to‘g‘ri sintez qilish usuli bilan ishlab chiqarish nazariy 
asoslari. Konsentrlangan nitrat kislotasi avtoklavi tuzilishi va ishlash prinsipi. Nitrat 
kislotasi ishlab chiqarishda atrof-muhit muhofazasi. 
Metanolning xususiyatlari va axamiyati. Metanol sintezi nazariyasoslari. Metanol 
sintezi texnologik tasviri. Metanol sintezi minorasi tuzilishi va ishlash prinsipi.Metanol 
ishlab chiqarishda atrof-muhit muhofazasi. Mineral o‘g‘itlarning qishloq xo‘jaligida 
o‘rni. O‘zbekistonda joylashgan mineral o‘g‘itlar ishlab chiqarish korxonalari. Mineral 
o‘g‘itlar klassifikatsiyasi, organik, mineral, organomineral va bakterial o‘g‘itlar. 
Fosforli, azotli va kaliyli o‘g‘itlar. Suyuq va kompleks o‘g‘itlar, mikroo‘g‘itlar, zaharli 
ximikatlar. 
Fosforli o‘g‘itlarning xalq xo‘jaligidagi ahamiyati. fosforit va appatitlar xom 
ashyosini tayyorlash. Oddiy superfosfat ishlab chiqarishning xom ashyolari, texnologik 
tasvirlari, apparatlari va texnologik xisoblari. Qo‘sh superfosfat ishlab chiqarishnig xom 
ashyolari, texnologik tasvirlari, apparatlari va texnologik hisoblari. Pretsipitat ishlab 
chiqarishning xom ashyolari, texnologik tasvirlari, apparatlari va texnologik hisoblari.
Azotli o‘g‘itlarning xalq xo‘jaligidagi ahamiyati, xom ashyolari va ishlatilishi. Ammiakli 

---

49 
selitra ishlab chiqarishning xom ashyolari, texnologik tasvirlari, apparatlari va texnologik 
hisoblari. Karbamid ishlab chiqarishnig xom ashyolari, texnologik tasvirlari, apparatlari 
va texnologik xisoblari. Ammoniy sulfat ishlab chiqarishning texnologik tasvirlari, 
apparatlari va texnologik hisoblari. Azotli o‘g‘itlar ishlab chiqarishda atrof-muhit 
muhofazasi. 
Kaliyli o‘g‘itlarning xalq xo‘jaligidagi ahamiyati, xom ashyolari, silvinit, karnolit. 
Kaliy xlorid ishlab chiqarishning texnologik tasvirlari, apparatlari va texnologik 
hisoblari. Kaliy sulfat ishlab chiqarishning texnologik tasvirlari, apparatlari va texnologik 
hisoblari. Kaliyli o‘g‘itlar ishlab chiqarishda atrof-muhit muhofazasi. Kompleks 
o‘g‘itlarning xalq xo‘jaligidagi axamiyati, xom ashyolari, fosforit va apatit. Aralash 
o‘g‘itlar, ularning xalq xujaligidagi axamiyati, xom ashyolari. Kaliy nitrat ishlab 
chiqarishning texnologik tasvirlari, apparatlari va texnologik xisoblari. Ammofos ishlab 
chiqarishning texnologik tasvirlari, apparatlari va texnologik xisoblari. Nitrofosfat 
ishlab chiqarishning texnologik tasvirlari, apparatlari va texnologik xisoblari.
Defoliantlar va desikantlarning xalq xo‘jaligidagi ahamiyati. Ishlatilishi va unga 
ko‘yiladigan talablar. O‘zbekistonda ishlab chiqarilgan defoliantlar. «XMD» «Sixat»larni 
ishlab chiqarish texnologiyasi, asosiy apparatlari va texnologik xisoblari. Kaliyli 
o‘g‘itlar. Kukunli kaliy xloridni donalashtirish. Texnologiyasi va jihozlari. Kaliy 
ma’danini xovuzli qayta ishlashda er ostida eritib ajratish va elektrostatik ajratish 
uslublari rivojlanish istiqbollari. Murakkab o‘g‘itlar. Suyuq murakkab o‘g‘itlar tarkib va 
moddiy balans hisoblari. Fosforli o‘g‘itlar. Fosfor o‘g‘itlar va kislotalar ishlab 
chiqarishni rivojlanish istiqbollari. Ishlab chiqarishdagi chiqindilarni utilizatsiyalash 
usullari. Orto, poli va meta fosfatlar (ammoniy, natriy, kaliy, kalsiy) Mikro o‘g‘itlar. 
Mikro elementlar. Borli o‘g‘itlar, mis, rux, marganets, molibden, kobaltli o‘g‘itlar. 
Aralash o‘g‘itlar. O‘g‘itlarni muxim xossalari (antoganizm va sinergizm). Aralash 
o‘g‘itlar ishlab chiqarish. Aralashma tarkibini hisobi. Azotli o‘g‘itlar. Suyuq ammiakni 
o‘g‘it qilib ishlatish istiqbollar. Suyuq o‘g‘it, karbamid, ammoniy selitrasi rivojlanish 
istiqbollari. Kaliyli o‘g‘itlar. Energiya sig‘imini kamaytirish yo‘llari va ishlab chiqarish 
chiqindilarini utilizatsiya usullari. Murakkab o‘g‘itlar. Kapsulali o‘g‘itlar, kapsulalash 
usuli va ishlab chiqarishni rivojlanish istiqbollari.Mineral o‘g‘itlarning assortimenti, 
asosiy tarkibi va xossalari. Kaliyli o‘g‘itlarning turlari va tarkibi. Silvinit ma’danini 
qayta ishlash usullari. Flotatsiya va gallurgik usullarni solishtirish. O‘zbekistonda 
joylashgan sulfat, nitrat, fosfat va xlorid kislota olishga moslashtirilgan yirik korxonalar. 
Sulfat kislotasi ishlab chiqarish uchun xomashyolari va ularni tayyorlash. Oltingugurt turt 
oksidi, oltingugurt olti oksidi va oleumning xossalari. Sulfat kislotasining xalq 
xujaligidagi axamiyati va ishlatilishi. Sulfat kislota ishlab chikorish usullari. Kontakt va 
nitroza usuli. Kontakt usulida sulfat kislota ishlab chiqarishning boskichlari, fizik 
kimyoviy asoslari. Kontakt usulida sulfat kislota ishlab chiqarishning texnologik 
tasvirlari, apparatlari va texnologik xisoblari. Nitroza usulida sulfat kislota ishlab 
chiqarishning boskichlari, fizik kimyoviy asoslari. Sulfat kislota ishlab chiqarishda atrof-
muhit muhofazasi. Nitroza usulida sulfat kislota ishlab chiqarishning texnologik 
tasvirlari, apparatlari va texnologik xisoblari. Nitrat kislotasi ishlab chiqarish uchun 
xomashyolari va ularni tayyorlash. Azot oksidlarining olinishi, xossalari va ishlatilishi. 
Nitrat kislotasining xalq xujaligidagi axamiyati. Nitrat kislota ishlab chiqarish usullari va 

---

50 
fizik kimyoviy asoslari. Nitrat kislota ishlab chiqarish boskichlari, katalizatorlar, 
ishlatilishi. Nitrat kislota ishlab chiqarishning texnologik tasvirlari, apparatlari va 
texnologik xisoblari. Nitrat kislota ishlab chiqarishda atrof-muhit muhofazasi. Fosfat 
kislotasi ishlab chiqarish uchun xomashyolar va ularni tayyorlash. Fosfor oksidlarining 
olinishi, xossalari va ishlatilishi. Fosfat kislotasining xalq xo‘jaligidagi axamiyati. Fosfat 
kislota ishlab chiqarish usullari va fizik kimyoviy asoslari. Fosfat kislota ishlab chiqarish 
boskichlari, temperatura, bosim, konsentratsiya va xomashyolar. Fosfat kislota ishlab 
chiqarishning texnologik tasvirlari, apparatlari va texnologik xisoblari. Fosfat kislota 
ishlab chiqarishda atrof-muhit muhofazasi. Xlorid kislotasi ishlab chiqarish uchun 
xomashyolari va ularni tayyorlash. Xlorid kislotasining xalq xo‘jaligidagi axamiyati. 
Xlorid kislota ishlab chiqarish usullari. Xlorid kislota ishlab chiqarish boskichlari haqida. 
Ishlab chiqarishning texnologik tasvirlari, apparatlari va texnologik xisoblari. Xlorid 
kislota ishlab chiqarishda atrof-muhit muhofazasi. Soda ishlab chiqarish rivojlanishining 
tarixi. Soda olishining Leblan va Solve usullari ha da ularni solishtirish. Soda olish uchun 
homashyolar. Namokobni tozalash. Tozalash jarayonining fizik-kimyoviy asoslari. 
Namokob tozalash bo‘limining texnologik sxemasi. Asosiy texnologik apparatlar. 
Texnologik xisoblar. Uglerod dioksid, oxak va oxakli suspenziyalarni olish. Oxaktoshni 
kuydirish jarayonini fizik-kimyoviy asoslari. Oxakli suspenziya olishining fizik-
kimyoviyasoslari. Ammiak va uglerod dioksidniabsorbsiyasi. Absorbsiya jarayonining 
fizik-kimyoviyasoslari. Absorbsiya bo‘liminingtexnologiksxemasi. Asosiy apparatura. 
Texnologik xisoblar. Ammoniylangan namokobning karbonizatsiyasi. Karbonizatsiya 
jarayonining fizik-kimyoviy asoslari. Karbonizatsiya bo‘limining texnologik sxemasi. 
Asosiyapparaturalar. Texnologik xisoblar. Ammiak va uglerod dioksid distillyasiyasi. 
Ammiak va uglerod dioksidlarning regeneratsiyasini fizik-kimyoviy asoslari. 
Distillyasiya bo‘limining texnologik sxemasi. Asosiy apparatura. Texnologik xisoblar.
Gidrokarbonat suspenziyaning filtratsiyasi. Filtratsiya jarayonining fizik-kimyoviy 
asoslari. Filtratsiya bo‘limining texnologik sxemasi. Asosiy apparatura. Texnologik 
hisoblar. Natriy gidrokarbonat kalsinatsiyasi. Kalsinatsiya jarayonining fizik-kimyoviy 
asoslari. Kalsinatsiya bo‘limining texnologik sxemasi. Asosiy apparatura. Texnologik 
xisoblar. Kalsiy xlorid ishlab chiqarilishi. Meliorant va ozuqa mineral qo‘shimcha 
ishlab chiqarilishi. Atmosferaga tashlanadigan gazlarni tozalash. Ammiak usulida soda 
ishlab 
chiqarishning 
rivojlanish 
yo‘nalishlari. 
Soda 
ishlab 
chiqarishning 
texnologiyasidagi yangiliklar. Soda ishlab chiqarishning texnikasidagi yangiliklar. Soda 
ishlab chiqarish bo‘yicha ilmiy ishlardagi yangiliklar. Kaustik soda ishlab chiqarish tarixi 
va rivoji. Kaustik soda ishlab chiqarishning xom ashyolari va ularga qo‘yiladigan 
talablar. Kaustik sodaning xalq xo‘jaligidagi axamiyati va ishlatilish soxalari. Kaustik 
soda olishningusullari. (elektrolitik va kimyoviy usullari).