Mundarija Kirish I. Nazariy qism

3. Rux. ZnS va ZnO NaCN da eriydi:
a) ZnS- erish darajasi 1% eritmaga 0,28 · 0,01 = 0,0028 o’tadi;
Erish reaksiyasi : ZnS + 5NaCN + H2O + 0,5O2 = Na2Zn(CN)4 + NaSCN +
2NaOH.
NaCN sarfi: (5 · 49 · 0,0125) : 97,38= 0,027 t ;
Nа₂Zn(СN)₄ miqdori: (215,38 · 0,0028) : 97,38=0,0062 t ;
NaSCN miqdori : (81,08 · 0,0028) : 97,38 =0,0023 t
NaOH miqdori : (2 · 40 · 0,0028) :97,38=0,0023 t;
b) ZnO- erish darajasi 10% eritmaga 0,43 ·0,1= 0,043 t o’tadi;
Erish reaksiyasi : ZnО+4NaCN+Н₂О =Na₂Zn(СN)4+2NaOH
NaCN sarfi: (4 · 49 · 0,043) : 81,38= 0,103 t ;
Nа₂Zn(СN)₄ miqdori: (215,38 · 0,043) : 81,38=0, 114t ;
NaOH miqdori : (2 · 40 · 0,043) :81,38=0,042 t;
4.Nikel. NiO NaCN da eriydi;
NiO- erish darajasi 5% eritmaga 0,03 ·0,05=0,0015 t o’tadi;
Erish reaksiyasi: NiO + 4NaCN+ H2O = Na2Ni(CN)4 + 2NaOH
NaCN sarfi: (4 · 49 · 0,0015) : 74,69= 0,004 t ;
Nа₂Ni(СN)₄ miqdori: (208,69 · 0,0015) : 74,69=0,0042 t ;
NaOH miqdori : (2 · 40 · 0,0015) :74,69=0,0016 t;
5.Oltin. Oltinning erish darajasi 95% eritmaga 3,5 ·0,95 =3,325g/t 100 t da
0,0003325 t;
Erish reaksiyasi 2Аu + 4NаСN + 0,5О₂ + Н₂О = 2NаАu(СN)₂ + 2NaОН.
NaCN sarfi: (4 · 49 · 0,0003325) : 394= 0,000165 t ;
NaAu(СN)₂ miqdori: (2·272 · 0,0003325) : 394=0,00046 t ;
NaOH miqdori : (2 · 40 · 0,0003325) :394=0,000067 t;
6.Kumush. Kumushning erish darajasi 90% eritmaga 2,8 · 0,9 = 2,52g/t 100 t da
0,000252 t;
Erish reaksiyasi: 2Аg + 4NаСN + 0,5О₂ + Н₂О = 2NаАg(СN)₂ + 2NaОН.
NaCN sarfi: (4 · 49 · 0,000252) : 215,74= 0,00023 t ;
NaAg(СN)₂ miqdori: (2·182,82 · 0,000252) : 215,74=0,00043 t ;
NaOH miqdori : (2 · 40 · 0,000252) : 215,74=0,000093 t;
100 t rudani eritish uchun NaCN ning umumiy sarfi 0,2036 t. Gidroliz va qo’shimcha parchalanishlar evaziga NaCN qo’shimcha yo’qotiladi. Shuning uchun NaCN miqdori 10% ortiqcha olinadi:
0,2036 + 0,1 · 0,2036 = 0,224 t
Eritish jarayonida S:Q fazasi 1,5:1 tashkil qiladi, 100t ruda uchun 150 t (m³) sian eritmasi beriladi, bunda NaCNning konsentratsiyasi 0,06% (600 g/ m³=0,6 kg/m³). 0,6 • 150 = 90,0kg = 0,09t yuklanadi.
Jami NaCN yuklansa 0,06 t sarf bo‘ladi qoldiq quyidagi miqdorda bo‘ladi 0,09 - 0,06 = 0,03t, eritmaning konsentratsiyasi (0,03 • 1000) : 150 = 0,2 kg/ m³ (200 g/m³- 0,02%)ni tashkil qiladi.
CaO ning kislotalar, karbonatlar, uglekislotalar, havoli aeratsiya hosil bo‘lishi uchun sarf bo‘ladigan mikdorini 100t rudaga 2,0 kg/t yoki 200kg=0,2t.Texnik oxak ishlatilsa 80%li CaO ning sarfi 100t ruda uchun 2,0:0,80 =2,5kg/t yoki 250kg= 0,25 t . 10% CaO oxaktoshining yuklanishida (0,25•100):10 = 2,50 t yoki 2,50:1,08=2,315m³ talab qilinadi,bunda 1,08 t/m3 zichlikdagi SaOning 10%li eritmasi ishlatiladi. CaOning boshlang‘ich va oxirgi konsentratsiyasi 0,02% CaO (200 g/m³) yoki 100 t ruda uchun 0,2 • 150 = 30,0kg = 0,03 t deb qabul qilingan.
CaO kam eruvchi CaCO3, CaSO4 tuzlari shaklida sarf bo‘ladi deb qabul qilingan.
Erish jarayonida hosil bo‘lgan NaONeritmadagi CaO ning konsentratsiyasiga va NaONning ekvivalent miqdoriga ta'sir qiladi.