Mundarija kirish 3 I bob. Korxona boshqaruvida liderlik va uning nazariy asoslari

XULOSA
Kurs ishi doirasida liderlik kategoriyasining xususiyati, shakllanish
asoslari, liderlik faoliyati muhiti va rivolanish imkoniyatlarini o’rganish asosida quyidagi xulosa, umumlashtirish va tavsiyalar olishga erishildi.
1. Liderlik boshqaruvchi va izdoshlar o’rtasidagi boshqaruv munosabatlari bo’lib, bunda maqsadlar bir tomonga yo’naltirilgan bo’ladi.Ma’lumki ideal lider o’zida ikki xislatni mujassamlashtira olishi lozim: shaxsiy va tashkilotchilik layoqati. Liderning menejerdan farqli jihatlari mavjud.
Menejment shunday fenomenki u tizimda avvaldan ko’rsatilib tayinlanadi.Liderlik fenomeni esa ushbu sistemada noformal tarzda vujudga keladi. Menejerning o’rni rasmiy shaklda tarkibda ko’rsatilsa liderlik tabiiy ravishda shakllanadi.
Menejer o’z lavozimiga yuqorida turgan shaxslar tomonidan tayinlanadi va ish jarayonida boshqaruv haq huquqlariga ega bo’ladi, motivlashtirishning negativ va pozitiv shakillarini ish jarayonida qo’llashga ruxsat etiladi. Lider esa o’z tengdoshlari o’rtasida ajralib turadi.
2. Liderlar faoliyatini o’rganish orqali boshqaruv uslublarini chuqur analiz qilish va klassifikatsiyalash imkonini beradi. Boshqaruv tarzi bu boshqaruvchining ishchilarni bir maqsadga qarab yo’naltirish davrida yuzaga keladigan munosabatlar tushuniladi. Liderni xarakterlash uchun uning boshqaruv jarayonida birinchi navbatda insoniylik munosabatlarga, shaxs qadr qimmatini yoki birinchi navbatda vazifani bajarilish, natijaga erishish qiziqtiradimi bilish lozim.
Liderlik-bu boshqaruvning o’zaro ta’sir turi bo’lib lider va ergashuvchi o’rtasidagi ushbu vaziyat uchun ancha samarali bo’lgan turli hokimiyat manbalari va umumiy maqsadlarga erishish uchun odamlargav turtki berib yo’naltirshga asoslanadi. Bundan va yetakchilikni aniqlashtiruvchi boshqa tushunchalardan kelib chiqilsa, lider yetakchilik, ergashuvchi va vaziyatli o’zgaruvchan funksiyalar hisoblanadi.
3. Liderlik qobiliyati va bilimini egallash mumkinmi? Yana shu narsa
ma’lumki, birdaniga lider bo’lib qolinmaydi. Odatda, buning uchun ma’lum
35

tashkilot yoki tashkilotlarda bilim va malaka oshirish orqali tajriba to’plash kerak bo’ladi. Yetuk biznes maktablarida liderlik sifatlarini o’stiruvchi dasturlar mavjud. Asoschilarning ta’kidlashicha, liderlik-bu ko’nikma va bilimlar to’plami emas, balki xarakter sifatini, misol tariqasida, tavakkalchilikni uch zimmasiga olishdir. Liderlik boshqaruv emas. Boshqaruv e’tiborni odamlarni ishini to’g’ri bajarayotganligiga qaratsa, liderlik esa odamlarni to’g’ri ishlayotganligiga qaratadi.

Lider bilan menejer o’rtasidagi farq ko’pincha pozitsiyalarda ko’rinadi Samarali menejer hamisha ham samarali lider hisoblanmaydi va aksincha. Ularning asosiy xarakteristikalari turli o’lchamlarda o’lchanadi.
Menejer boshqalarni mehnatga yo’naltiriladigan va uning natijasi uchun mas’uliyatli bo’lgan shaxs. Yaxshi menejer bajarilayotgan ishda tartibni, ketma- ketlikni o’rnatadi.O’zining bo’ysunuvchilar bilan o’zaro faoliyatida qo’yilgan maqsadlar doirasida ko’pgina ishlarni amalga oshiradi.
Lider esa odamlarni faollashtirib, kelajakni oldindan ko’ra oladi, uni ishchilarga yetkazadi va ularga yangi o’zgarishlarga moslashishlarida yordam beradi.
Menejerlar maqsadlarga munosabat bo’yicha passiv pozitsiya egallashda ziddiyatlarga duch keladi. Ular zarur ish yuzasidan kimdir tomonidan qo’yilgan maqsadni mo’ljalga olishadi va amalda ulardan o’zgartirishlar o’tkazishda foydalanmaydilar. Liderlar esa, aksincha, o’zlari maqsadlar belgilashadi va odamlarni ishga munosabatlarini o’zgartirishda foydalanishadi.
Xulosa qilib aytganda, imijga ega bo’lmay muvaffaqiyatli rahbarlik qilish mumkin emas, lekin imijga kuch bilan emas, ish bilan, qanday ishlashni o’z misolida ko’rsatish bilan, uni qanday bajarish haqida so’zlash bilan, faqat talabchanlik va qat’iylik bilan emas, bilim va ko’nikma orqali erishish mumkin.

36