мукаммал бозор ва монополия. Бозор тузилмаси. Мукаммал рақобат: тавсифи ва асосий белгилари

7.3 –расм. Соф монополия шароитида фирмани талаби, меёрий ва ялпи даромади
Демак, нарх меёрий даромаддан ошиб кетади. Агар мукаммал рақобат шароитида Р = МR бўлса, унда монополлаштирилган бозорида P> МR бўлади. Бунда қуйдагига эътибор қаратиш керак 7.3 -расмда шуни кўриш мумкин: 1) талаб эластик бўлса, нархнинг пасайиши ялпи даромаднинг кўпайишига олиб келади; 2) талаб эластик бўлмаганида, нархнинг пасайиши умумий даромадларнинг пасайишига олиб келади. Шунинг учун монополист талаб эгри чизиғининг ноэластик қисмига тўғри келадиган ҳолатдан қочишга ҳаракат қилади.( талаб эгри чизиқни пастки қисми). Монопол корхона барча ишлаб чиқаришни ўз қўлида жамлаганлиги сабабли, корхонанинг талаб эгри чизиғи тармоқнинг талаб эгри чизиғига тўғри келади. Монополия қуйдаги танлов олдида туради: юқори нархни сақлаб қолиш учун сотиш ҳажмини чеклаш ёки сотиш ҳажмини ошириш мақсадида нархни пасайтириш. Нархларнинг пасайиши натижасида йўқотишлар қўшимча маҳсулотларни сотишдан олинадиган даромаднинг ошишига йўл қўймаслик учун монополист ҳар сафар доимий равишда меёрий харажатлар (МR) миқдорини назорат қилиши керак. Нарх ва талаб бир хил бўлган тақдирда, бу ҳолат монополия юқори рақобатбардош нархларга ва кам ишлаб чиқариш хажмига эга бўлишига олиб келади. Фойдани кўпайтириш учун монополист МR = МC бўлган шароитдаги маҳсулот хажмини ишлаб чиқаради. Нарх меёрий даромаддан ошади (Р> МR). Оддий монополия ҳолатида меёрий даромад ҳар доим ўз нархидан паст
7.4.2–расм Соф монополия шароитида нарх ва ишлаб чиқариш хажмини аниқлаш
бўлади. Талаб эластик бўлса, меёрий даромад қийматлари ижобий бўлади ва умумий даромад ошади. Талаб эластик бўлмаган тақдирда, меёрий даромад нолдан кам бўлади ва умумий даромад камаяди. Талабнинг бир тенг эластлигида МR = 0 бўлса, жами даромад максимал даражага етади. Талаб эластик бўлса, меёрий даромад нолдан (МR> 0) катта бўлади ва умумий даромад ошади. Талаб эластик бўлмаган тақдирда, меёрий даромад нолдан кам бўлса (МR <0) ва жами даромад камаяди. Меёрий даромад барча ишлаб чиқариш даражаларида нархдан кам бўлади МR