Muhokama qilinib o‘quv jarayoniga foydalanish uchun tavsiya qilingan

3.Xududiy boshkaruvni takomillashtirish 
 
Eng  muxim  masalalardan  biri  yana  biri  –  bu  xokimliklarga  ular  xududida  joylashgan 
vazirliklar,  respublika  tashkilotlarininng  xududiy  bulinmalari  ishini  muvofiklashtirish 
xukuklari berilganligidir.  
Xududlarda ijdtimoiy-iktisodiy jarayonlarni boshkarishni takomillashtirish va markaziy 
boshkaruv  organlari vakolatlarini bir kismini asta-sekin maxalliy boshkaruv organlariga 
berish, maxalliy xokimiyat organlari faoliyatini samaradorligni yanada oshirish 
maksadidia, Uzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 21 bobi va ―Maxalliy davlat 
xokimiyati tugrisida‖ gi Konunga muvofik Vazirlar Maxkamasining 30 sentabr 1997 yilgi 
―Shaxarlar va tumanlar xokimliklari apparati tuzilmasini takomillashtirish tugrisida‖ gi 
karori bilan. 
  Shaxarlar va tumanlar xokimliklari apparati boshkaruvining tarmok tizimidan funksional 
tizimiga utish maksadga muvofik deb xisoblanadi. 
  Karorda kuzda tutilgan uziga xos jixatlar biri xokimliklarda tarmoklar boshkaruv tizimi 
urniga  kotibiyatlar  tashkil  etilganligidir.  Bundan  maksad  xududlarda  ijtiomiy-iktisodiy 
isloxatlarni  chukurlashtirishni  ta‘minlash,  boshkaruvda  yaxlitlikka  erishish,  kabul 
kilinayotgan  karor  va  xujjatlar  saviyasini  oishirish.  Ularni  kuyi  boshkaruv  organlarida 
izchil bajarilishini nazorat kilishga karatilgan. 
  Karorga  binoan  shaxar  va  tumanlar  xokimliklar  apparati  zimmasiga  kuyidagi  aslosiy 
vazifalarni xal etish yuklatilgan: 
-xududlarni ijtimoiy-iktisodiy rivojlantirish yuzasidan kompleks dasturlarini ishlab chikish 
xamda  xalk  xujaligini  tarmoklarida  isloxatlarni  chukurlashtirish  va  xalk  farovonligini 
oshmrishni ta‘minlash yuzasidan xukumat va xududlar dasturlarini amalga oshirish; 
-maxalliy uzini uzi boshkarish organlari  faoliyatini muvofiklashtirish va ularga raxbarlik 
kilish; 
- xujalik yuritish shakllarini takomillashtirish, maxalliy xususiyatlarni xisobga olgan xolda 
xujalik yurituvchi subyektlarni tarkibiy kayta uzgartirish buyicha takliflar tayyorlash; 
- fukarpolarni  ijtimoiy  va  xukukiy  ximoya  kilish,  tabiiy  va  mexnat  resurslaridan  okilona 
foydalanpish xamda atrof-muxitni muxofaza kilish buyicha tadbirlarni amalga oshirish va 
xokazo. 

---

 
145 
Xududlarni  ijtimoiy-iktisodiy  rivojlanishi  masalalari  bilan  viloyat,  shaxar  xokimiyatlari 
koshidagi  makroiktisodiyot  va  statistika  bosh  boshkarmasi  shugullanadi.  Xokimiyatlar 
koshida  iktisodiyot  bilan  shugullanuvchi  barcha  idoralar  istikboldagi  muammolarni 
rejelashtirish boshkarmasi bilan muvofiklashtiradi. Xokimiyatlar tarkibida iktisodiyotning 
u  yoki  bu  soxalari  bilan  shugullanadigan  moliya  bulimlari,  banklar  va  boshka  idoralar 
shugullanadi.  Xudud  rejalaroini  tuzishga  xalk  deputatlari  maxalliy  kengashlari  raxbarlik 
kiladi.  Xududlardagi  rejalashtirish  tashkiotlari  uz  faoliyatini  jumxuriyatning  tegishli 
vazirligi  va  maxalliy  xokimiyat  tasdiklagan  nizom  asosida  olib  boradi.  Nizomda 
rejalashtirish boshkarmasining kuyidagi asosiy vazifalari belgilanadi: 
1. 
Viloyatni  ijtimoiy-iktisodiy  rivojlantirish  rejasini  tuzish  va  unda  ijtimoiy  va 
ishlab chikarish soxalarini barkaror va mutanosib rivojlantirishni ta‘minlash, atrof-muxitni 
muxofaza kilish. 
2. 
Viloyat  axolisini  xalk  ite‘mol  tovarlariga  bulgan  talabini  tula  kondirish, 
axolining pul daromadlari va xarajatlari mutanosibligini ta‘minlash. 
3. 
Maxalliy byudjet va korxonalarning daromadlari xisobiga uz uzini mablag bilan 
ta‘minlash  tamoyili  asosida,  yillar  mobaynida  2  darajali  bulib  kelgan,  ijtimoiy 
infratuzilmalarni rivojlantirish. 
Xududlarni  ijtimoiy-iktisodiy  rivojlanishini  rejalashtirishda  davlat  korxonalarining 
mafaatlarini  xudud  iktisodiy  mafaatlari  bilan  muvofik  kushib  olib  borish  kerak. 
Korxonalarning davlat tasarrufidan chikishi ularning iktisodiy mustakilligini kengaytiradi. 
Mustakil korxonalarning faoliyatini muvofik kushib olib borish xududiy samaradorlikning 
oshirilishiga  ta‘sir  etadi.Xududiy  rejalashtirishning    tashkilotlari  iktisodiy  jixatdan 
mustakil  korxonalarinng  faoliyatlarini  muvofiklashtirish  va  tartibga  solish  vakolatlariga 
egadir.  Ularning  shu  kabi  vakolatlari  maxalliy  uzini-uzi  boshkarish  va  xalk  deputatlari 
maxalliy kengashlari tugrisidagi konunda kursatib berilgan.