Muhokama qilinib o‘quv jarayoniga foydalanish uchun tavsiya qilingan

 
 
 
3-MAVZU. XUDUDIY BOSHKARUV 
 
3.1.Xududiy boshkaruv xakida tushuncha 
3.2.Xududiy boshkaruvni islox etish kilish. 
        3.3.Xududiy boshkaruvni takomillashatirish  
 
3.1. Xududiy boshkaruv xakida tushuncha 
 
Ma‘lumki, iktisodiy isloxatlarning pirovard natijalari uni amalga oshirish obyektidan kat‘i 
nazar (respublika, tarmok, shaxar) lar darajasida namoyon buladi. Bozor iktisodiyoti 
sharoitida  boshkarishning tarmok tizimidan funksional tizimiga utishi maxalliy 
boshkarish orgnalari  yanada oshirishni takozo etadi. 
1992  yil  8  dekabrda  kabul  kilingan  Konstitusiyaninng    21  bobi  –  «Maxalliy  davlat 
xokimiyati asoslari» deb ataladi. Shu bobga binoan1993 yil  2 sentabrda Uzbekiston Oliy 
Majlisi  «Maxalliy  davlat  xokimiyati  tugrisida»  va  «Fukarorlarning  uzini  uzi  boshkarish 
organlari  tugrisida»  ikki  muxim  konunni  kabul  kildi.  Shu  xujjatlar  asosida 
mamlakatimizda  oldin  amal  kilib  kelgan  uch  buginli  maxalliy  boshkarish  organlari  tizim  
urniga,  ya‘ni:  yukori  bugin  –Viloyatlar  va  Toshkent  shaxar  xalk  deputatlari                                
Kengashi: 
- urta bugin – Tuman, shaxar xalk deputatlari 

---

 
143 
-kuyi bugin – Kishlok, poselka, ovul xalk deputatlari kengashlari urniga ikki buginli tizimi 
vujudga keldi. 
Respublikada tumanlarning ikki turi: 
- viloyatlar tarkibiga kiruvchi tumanlar; 
- shaxarlar tarkibiga kiruvchi tumanlar. 
Shaxarlarning esa uch turi: 
- tumanga buysunuvchi shaxarlar; 
- viloyatga buysunuvchi shaxarlar; 
- respublikaga buysunuvchi shaxarlar mavjud. 
Maxalliy  vakillik  orgnalari  ikki  buginli  tizimining  urnatilishi  cheklanilmay,  mavjud 
xududiy  tuzilishlarning  xam  ba‘zilarida  maxalliy  vakillik  orgnalari  tuzilmaydigan  buldi. 
Xususan,  Ukonstitusiya  va  konun  shaxar  tarkibiga  kiruvchi  tumanlarda  va  tumanga 
buysinuvchi shaxarlarda vakillik organlarining tuzilishini nazarda tutmaydi. 
Viloyatlar,  tumanlar  va  shaxarlarda  xalk    deputatlari  yengashlari  davlat  xokimiyatining 
vakillik organlari bulib xisoblanadilar. 
Viloyat, tuman, shaxar xokimi viloyat, tuman va shaxarning  oliy mansabdor shaxsi bulib, 
ayni bir vaktda, tegishli xududdagi vakillik va ijroiya xokimiyatini boshkaradi.