|
partiyalar yoki boshka ommaviy tashkilotlarga itoat etmay, mustakil ish yuritadi.
Uzbekiston Respublikasi Konstitusiya sudi konun chikaruvchi va ijro etuvchi
xokimiyatlari konuniy aktlari Konstitusiyaga muvofikligi bilan boglik ishlarni kuradi.
Uning tarkibi siyosat va xukuk buyicha mutaxassislardan rais, rais urinbosari va
Konstitusiya sudi sudyalari, shu jumladan, Korakalpogiston Respublikasi vakillaridan
iborat kilib saylanadi. Konstitusiya sudi raisi va a‘zolari deputatlik mandatiga ega
bulmaydi.
Konstitusiya sudi raisi va uning a‘zolari siyosiy partiyaga va xarakatlarga a‘zo bulish,
boshka maosh tulanadigan lavozimda ishlash xukukiga ega emas. Konstitusiya sudi
sudyalari daxlsizlik xukukiga ega bulib, Uzbekiston Respublikasi Konstitusiyasidan
tankari xech kimga buysunmaydilar.
Uzbekiston Respublikasi Konstitusiya sudi:
Oliy Majlis tomonidan kabul kilingan konunlar va boshka konuniy aktlar, Prezident
farmonlari, xukumat va davlat xokimiyatining maxalliy tashkilotlari farmoyishlari,
Uzbekiston Respublikasi davlatlararo shartnomaviy va boshka majburiyatlarining
Uzbekiston Respublikasi Konstitusiyasiga mos bulishini aniklaydi;
Korakalpogiston
Respublikasi
Konstitusiyasining
Uzbekiston
Respublikasi
Konstitusiyasiga, Korakalpogiston Respublikasi konunlari Uzbekiston Respublikasi
konunlariga muvofik kelishi xakida xulosa chikaradi;
Uzbekiston Respublikasi Konstitusiyasi meyorlari va konunlariga izox beradi;
Uzbekiston Respublikasi Konstitusiyasi va konunlarida uning ishlashga yuklangan
masalalarini kurib chikadi.
Konstitusiya sudi karorlari ular e‘lon kilinishi bilan kuchga kiradi, ular kat‘iy va e‘tiroz
kilinmaydi. Konstitusiya sudini tashkil etish va uning faoliyati konun tomonidan belgilab
kuyiladi.
Uzbekiston Respublikasi Oliy sudi fukarolik, jinoyat, ma‘muriy sud faoliyati soxasidagi
sud xokimiyatining Oliy tashkilotidir. U tomonidan kabul kilinadigan xujjatlar kat‘iy va
butun Uzbekiston Respublikasi xududida amal kiladi.
Uzbekiston Respublikasi Oliy sudi Korakalpogiston Respublikasi, viloyat, shaxar va
tuman sudlari faoliyatini nazorat kilish xkukiga ega.
Uzbekiston Respublikasi Oliy xujalik sudi va joylardagi sudlari turli mulk shakllariga
asoslangan korxonalar, muassasa, tashkilotlar, shuningdek tadbirkorlar urtasidagi iktisodiy
soxada va uni boshkarish jarayonida vujudga keladigan xujalik kelishmovchiliklarni xal
etadidilar.
Xakamlar mustakil bulib, fakat konunga buysunadilar. Sudlarning faoliyatiga kandaydir
aralashuvga yul kuyilmaydi va bunday xol konun oldida javob berishni takozo kiladi.
Sudyalarning daxlsizlikgi konun tomonidan kafolatlanadi.
Oliy sud va Oliy xujalik sudlari Uzbekiston Respublikasi Oliy majlisi deputati bulishi
xukukiga ega emas.
141
Xakamlar shu jumladan tuman sudlari xakamlari siyosiy partiya va xarakatlarga kirishi
yoki boshka maosh tulanadigan lavozim egallash xukukiga ega emas.
Vakolat muddati tugagunga kadar xakam fakat konunda kuzda tutilgan xollardagina uz
vazifasidan ozod etilishi mumkin. Barcha sudlarda ishlar ochik tartibda kuriladi. Ishlarni
yopik tartibda kurishga fakat konunda kuzda tutilgan xolningda ruxsat beriladi. Sud
xokimiyati xujjatlarga barcha davlat tashkilotlari, ommaviy tashkilotlar, korxonalar,
muassasa, tashkilot, amaldor shaxslar va fukarolar tomonidan rioya kilinadi.
Uzbekiston Respublikasida sud faoliyati uzbek, karokalpok tilida, yoki shu joy axolisining
kupchiligi suzlaydigan tilda olib boriladi. Sud ishida katnashuvchi, u olib borayotgan tilni
bilmaydigan fukarolar ish materiallari bilan tulik tanishish, sud yigilishlarida tarjimon
vositasida katnashishi va sudda usha tilda suzlash xukuki beriladi.
Ayblanuvchi ximoya etilish xukukiga ega. Tergovning barcha boskichlari va sud ishi
davomida malakali xukukiy yordam xukuki kafolatlanadi.
Fukarolar, korxona, tashkilot, muassasalarga xukukiy yordam kursatish uchun advokatura
faoliyat olib boradi. Advokaturani tashkil etish va faoliyatining tartibi konun tomonidan
nazorat kilinadi.
Uzbekiston Respublikasi xududida konunlarning tugri va bir xil bajarilishini Uzbekiston
Respublikasi Bosh prokurori va unga buysunadigan prokurorlar amalga oshiradi.
Korakalpogiston Respublikasi Prokurori Korakalpogiston Respublikasi Oliy tashkiloti
tomonida Uzbekiston Respublikasi Bosh prokurori bilan kelishilgan xolda tayinlanadi.
Uzbekiston Respublikasi va Korakalpogiston Respublikasi Bosh prokurorlari, viloyat,
tuman shaxar prokurorlarivakolat muddati besh yilga teng.
Uzbekiston Respublikasi Prokuraturasi tashkilotlari uz vazifalarini xar kanday davlat
tashkilotlari, ommaviy birlashmalar va amaldor shaxslarga boglik bulmagan xolda,
mustakil ravishda, fakat konunga buysungan xolda bajaradilar.
Prokurorlar vakolat muddatlari davomida turli siyosiy partiya va jamoat tashkilotlariga
a‘zolikni tuxtatadi.
Prokuratura faoliyatini tashkil etish, uning zonunlari va amal kilish tartibi konunga asosan
belgilanadi.
Uzbekiston xududida operativ-kidiruv, tergov va jinoyatga karshikurashning boshka
maxsus vazifalarni bajaruvchi xususiy, shirkat, jamoat tashkilotlarini tashkil kilish va
faoliyat yuritishi takiklanadi.
Konun va tartibni saklash, fukarolar xukuklari va erkinliklarini ximoya kilishda xukukni
ximoya kiluvchi tashkilotlarga jamoat tashkilotlari va fukarolar yordam kursatishlari
mumkin.
Xulosa
Uzbekiston - mustakil, demokratik respublika. Unda demokratiya umuminsoniy
tamoyillarga asoslanadi, bu tamoyillarga asosan eng oliy kadriyat inson, uning xayoti,
erkinligi, or-nomusi, kadr-kimmati va boshka ajralmas xukuklaridir. Demokratik xukuk va
erkinlik Konstitusiya va konunlar tomonidan ximoya kilinadi. Respublika uz milliy -
davlat va ma‘muriy-xududiy tuzilishini mustakil ravishda belgilaydi., uz ichki va tashki
siyosatini amalga oshiradi. Jamiyat xayotining eng muxim msalalari umumxalk
muxokamasiga xavola kilinadi, umumiy ovoz berish (referendum) natjasida xal etiladi.
Respublika davlat jamiyati tizimi xokimiyatning konun chikaruvchi, ijro etuvchi va sud
xokimiyatlariga bulinish tamoyillariga asoslanadi
142
Do'stlaringiz bilan baham: |
