Muhamad al-xorazmiy nomidgi toshkent axborot texnalogiyalari universiteti farg’ona filiali “ tt va kt” kafedrasi

1.4. Elektr tokining quvvati va energiyasi.
Energiyaning saqlanish qonuniga ko’ra generator t – vaqt davomida ishlab chiqargan elektr energiyasi usha vaqtning o’zida zanjirning barcha qismlarida boshqa turdagi energiyalarga aylanadi. (bunda zanjirning tashqi qismi – iste’molchida va ichki qismi generatorning o’zida)
Generatorning elektr yurituvchi kuchi (E) va uning qisqichlaridagi kuchlanish (U) orasidagi farq «ichki kuchlanish tushuvi» deb ataladi.

U_i = e – U. (1.20)

Bundan ko’rinib turibdiki, demak, generatorning elektr yurituvchi kuchi uning qisqichlaridagi kuchlanish va uning ichki kuchlanish tushuvi yig’indisiga teng.
E = U+U_i (1.21)
Generatorning ichki kuchlanish tushuvi zanjirda tok miqdorining ortishi bilan ko’payadi.

U_i = R_iI _(1.22)

Bu yerda R_i generatorning ichki qarshiligi.
Manbada mexanik yoki boshqa turdagi energiyaning elektr energiyasiga aylanish tezligi generatorning quvvati deb ataladi.

R_g = A_g/t = eIt/t = eI. _(1.23)

Tashqi zanjirda elektr energiyaning boshqa turdagi energiyalarga aylanish tezligi iste’molchi quvvati deb ataladi.

R = A_g/t = UIt/t = UI. _(1.24)

Generatordagi samarasiz (masalan generatordagi issiqlik isroflari) energiya sarfi quvvat isrofi deyiladi.

R_i = A_i / t = U_iIt/t = U_iI _(1.25)

Energiyaning saqlanish qonuniga generatorning quvvati iste’molchilar quvvatlari va quvvat isrofi yig’indisiga teng.

R_g = R + R_{i (1.26)}

Ushbu ifoda elektr zanjirining quvvatlar balansini belgilaydi.
1.5. Tarmoqlanmagan oddiy o’zgarmas tok zanjirlari va ularni hisoblash.
O’zgarmas tok zanjirlarini hisoblash usullari.
Murakkab elektr zanjirlarini tahlil qilish uchun bir necha xil hisoblash usulari qo’llanilishi mumkin(1.9-rasm).

1.9-rasm. O‘zgarmas tok zanjirlarini hisoblash usullari.