Muallif: Fazliddin O‘taganov

chiroq yog‘i, 
Hakimjon – 
pilik. 

---

18 
Sifatlash 
– tasvir etilayotgan inson, predmet, narsa, hodisaning muhim belgisi (xislati, xususiyati, o‘ziga 
xosligi)ni ko‘rsatuvchi (izohlovchi, xarakterlovchi, ajratuvchi) so‘z bo‘lib, u aniqlanmishga sifatlovchi 
belgisini ko‘chiradi: 
Xalqim deb 
yugurar hovuchlab 
jonin,
Xalqiga 
bag‘ishlar 
shavkatin-shonin.
Lekin shu 
chopishda 
keta-ketguncha,
Tozalab boradi 
xalqning hamyonin. 
Abdulla Oripovning ushbu to‘rtligida xalqni bahona qilib, jonini hovuchlab, tinimsiz yuguruvchi, go‘yo 
unga shavkat-u shonini bag‘ishlovchi odamlar tipi umumlashtirilganki, ularning bosh xislati xalqning 
hamyonini o‘pirishdir. 
Sallalari boshlarida oq savat,
Ko‘rpacha tagda hamavaqt uch qavat. 
Birlari mo‘ltoninamo, hiylagar,
Birlaridur kunda pix-u gavda xar. (Sifatlashlar) 
Badiiy san᾽atlar 
1. Lafziy san’atlar 
So‘zlarning 
tovush 
jihati bilan bog‘liq barcha she’riy san’atlarni o‘z ichiga olgan soha lafziy san’atlar 
deb yuritilgan. Uning 
tardi aks, tasdir, takrir, tadrij, tajziya, tashtir, tasbe, tarse, tadvir, ishtiqoq, raddi 
matla’, mukarrar, aks, saj’, qaytariq, muvozina, muzoraa, iltizom, nido, radif, hojib 
kabi ko‘rinishlari bo‘lib, 
„Lafziy go‘zalliklarning asosi uldirkim, alfozki(soʻzi) ma’nog‘a tobe’ qilg‘aylar" (Atoulloh Husayniy), ya’ni 
shakliy barnolik mazmun go‘zalligining voqe bo‘lishiga xizmat qiladilar. 
Tajnis 
(arabcha – 
o’xshash bo‘lmoq, jnsdosh) 
deb, yozilishi bir xil, ammo ma’nolari har xil bo‘lgan – 
jinsdosh so‘zlarning baytda ikki yoki undan ortiqroq takrorlanishiga aytiladi. 
Qo‘lingdan kelgancha chiqar yaxshi ot,
Yaxshilik qil, bolam, yomonlikni ot.
Nasihatim yod qilib ol, yolg‘izim,
Yolg‘iz yursa, chang chiqarmas yaxshi ot. 
Ushbu tuyuqning birinchi misrasidagi „Ot" so‘zi 
shuhrat, yaxshi nom 
ma’nosida, ikkinchi misrasidagi „ot" 
so‘zi 
tashla, voz kech, uloqtir 
ma’nolarida, to‘rtinchi misradagi „ot" so‘zi 
hayvon – ot 
ma’nosida 
qo‘llanilgan. 
Ushbu mis 
Qoldagidek, jinsdosh so‘zlar talaffuz jihatidan to‘liq bir-biriga muvofiq bo‘lsalar („ot", 
„ot", „ot" kabi)