Muallif: Fazliddin O‘taganov

---

1 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Muallif:
Fazliddin O‘taganov
Telegram manzil: 
https://t.me/Fazliddin_Utaganov
 
Telegram manzil: 
https://t.me/Memorplus
 
 
 
“Me’mor plus” 

---

2 
SHE’RIY SAN’ATLAR (MAKTAB DARSLIKLARIDAN) 
7-sinf 
TASHBEH 
adabiyotda keng qo‘llanadigan she’riy san’atlardan biri. Uni o‘zbekcha qilib o‘хshatish desa ham bo‘ladi. 
Tashbihda narsa, belgi va harakat kabilar boshqasiga o‘хshatish, qiyoslash orqali tasvirlanadi. Bu o‘sha 
tushunchani anglash va his qilishni osonlashtiradi. Demak, tashbih ikki narsani bir-biriga o‘хshatishdir. 
Masalan, 
«Yuzing go‘zallikda gul kabidir
» deyilganda yuz gulag o‘хshatilgan. Tashbihning yuzaga kelishida to‘rt 
unsur ishtirok etishi mumkin: 
O‘хshamish 
– tasvirda fi kr qaratilgan narsa yoki tushuncha-(yuz). 
O‘хshatilmish 
– tasvirda qiyoslanayotgan narsa yoki tushuncha-(gul). 
Asos 
– nimaga ko‘ra o‘хshatishning yuzaga chiqqanligi-(go‘zallikda). 
Vosita 
– o‘хshatilish belgisi (kabi). 
Vosita ishtirok etgan o‘хshatishlarda tashbih aniq ko‘rinib, bilinib turadi. So‘z san’atida 
-dek, -day, -cha,
-
simon, -vor, -oso, -vash, -iy, -oyin 
kabi qo‘shimchalar, 
kabi, singari, misli, go‘yo, yanglig‘, хuddi, 
o‘хshab, nechukki
va boshqa so‘zlar vosita bo‘lib keladi. Ko‘pincha asos ishtirok etmaydi. 
Sanga binafsha kibi qaddi nigun, 
Bosh ko‘tara olmay uyotdin zabun. 
Ul ulus jondin ayru el yanglig‘, 
Sayr etib suv yuzida yel yanglig‘. 
Ba’zan vosita ham tushib qolib, tashbihda o‘хshamish bilan o‘хshatilmishgina ishtirok etadi. Masalan, 
«qoshi hiloldek egik» deyish o‘rniga «qoshi hilol», «qomati sarvdek tik» deyish o‘rniga «sarvqomat», «yuzi 
oydek» o‘rniga «yuzi oy» ishlatiladi: