Muallif: Fazliddin O‘taganov

tajnisi torn 
(mutloq tajnis), 
harf tartibi bir xil, lekin biri yozuvda ajralib tursa („
Otoyim
", 
„ot oyim")
tajnisi mafruq 
(ajratilgan tajnis) 
deb yuritiladi.
M:
 
Qaddimni firoq mehnati 
yo qildi,
Ko‘nglim g‘am-u anduh o‘tig‘a 
yoqildi,
Holimni sabog‘a aytib erdim, ey gul,
Bilmam, sanga sharh qilmadi, 
yo qildi.
(Zahiriddin Bobur) 
„Yoqildi" so‘zi uch marta boshqa-boshqa ma’nolarda ishlatilgan. Ayni paytda, so‘z o‘yinini vujudga 
keltirib, ohangdoshlikni yaratgan. Bundan tashqari harflar soni ham, harakat-u sukuni ham, hijolar miqdori 
va sifati ham bir-biriga muvofiqdir. 
Mulamma’ 
(arabcha – 
yarqiroq, yarqiratilgan) 
she’rni atayin ikki yoki undan ortiqroq til so‘zlari 
asosida yaratish san’atidir. Ba’zida u 
talmi 
deb ham yuritilgan. Ikki tilda yozilgan mulamma’ „
shir-u 
shakar
, uch tilda ifodalangan mulamma’ 
„shahd-u shakar
deb yuritilgan. 
Xiroming ajib-u jamoling bade’,
Kaloming balig‘-u maqoming rafe’.
Uzoringga bermish xating jo‘shish
Tarovat, chu rayhon fasli rabe’... 
Sidqiy Xondayliqiyga mansub ushbu g‘azalda „
bade’, rafe’, rabe’
kabi so‘zlarning arab tilidan 
olinganini, mulamma’ qofiya turini yaratganini ko‘ramiz. 
Hamid Olimjonning do‘sti G‘afur G‘ulomga yozgan ushbu xatida ham mulamma’ san’atining voqe 
bo‘lishini, uning kulgili, shirador va dilbarligini anglaymiz: 
 

---

19 
G‘afuro, G‘afuro, ishlar qalay
Soat yettida Registon 
prixodi
Sen emasmi A’zam Ayubga malay!
Senga ma’qul gaplar bir talay! 
Tardi aks 
(arabcha – 
teskari qilib takrorlash) 
– she’rning birinchi misrasida keltirilgan ikki so‘z yoki 
so‘z birikmalarini keyingi misrada o‘rnini almashtirib takrorlashdan iborat san’atdir. 
Ko‘p gulga bo‘ldi ajoyib