Moskow mining institute publishing house

Misol 1.
Burg’ulash stanogini tanlash, burg’ulash ishlari parametrlari va burg’ulash stanoklarining kerakli parkini quyidagi holatlar bilan hisoblash: karyerning kon massasi bo’yicha yillik unumdorligi 14 min. м ; pog’ona balandligi 15m; pog’ona qiyaligi a = 80°; karyerda o’rtacha portlatish qiyinligidagi tog’ jinslari mavjud; vertikal skvajinalarining shaxmat ko’rinishida ikki qatorli joylashuvi qabul qilingan; tog’ jinslari burg’ulash ko’rsatkichi П_б = 10-12 gacha
bo’lgan o’rtacha portlatish sinfiga kiradi; kon massasini yuklash uchun EKG-8I dan foydalaniladi.
Echish.

1. 
   Tog’ jinslarining burg’ulanishi va yuklash uskunasi turiga ko’ra 2SBSH-200N turdagi sharoshkali burg’ulash stanoklari tanlanadi, ularning skvajina burg’ulash diametri 215 mm (jadval 2.2).
   
2. 
   Pog’ona osti bo’yicha qarshilik chizig’ini aniqlaymiz. O’rtacha portlatiladigan tog’ jinslari uchun W = (40 ^45)d_c. W = 37d_c = 37 • 0.215 « 8м ko’rinishida qabul qilamiz. (2.16)
   

formula bo’yicha W ning minimal ko’rsatkichini aniqlaymiz W^_n = 15c(g80 + 3 = 5.65м.
W ning qabul qilingan qiymati pog’onaning xavfsiz burg’ulanishini ta’minlaydi ( W > Wmin ).

3. 
   Qatordagi skvajinalar orasidagi masofani aniqlaymiz. O’rtacha portlatiladigan tog’ jinslari uchun m=1 deb qabul qilamiz. Unda a=mW=1x8=8.
   
4. 
   Skvajina qatorlari orasidagi masofani aniqlaymiz. Skvajinalarning shaxmatli joylashuvida b=0.85a=0.85x8=7.
   
5. 
   (2.10) formulasi bo’yicha almashinuv vaqtidan foydalanish koeffitsiyentini aniqlaymiz:
   

Ke = (8 1.5) / 8 = 8 .

6. 
   (2.9) formulasi bo’yicha burg’ulash mashinasining almashinuv unumdorligini aniqlaymiz.
   

n_6jm = 8x0,8 / (0,1 - 0,035) = 47м

7. 
   (2.11) formulasi bo’yicha stanokning unumdorligini aniqlaymiz (N=280 va п_см = 2 ).
   

П_бг = 47x2x280 = 26320м.

8. 
   
   
   
   Ч,м
   
   8 + 7(2 - 1)15x8
   2 x17
   
   52,94 « 53м³/ м.
   (2,13) formulasi bo’yicha skvajinaning 1m chiqishi uun portlatilgan kon massasi chiqishini aniqlaymiz.
   
9. 
   (2.12) formulasi bo’yicha burg’ulash stanoklarining ishchi parkini aniqlaymiz
   

#_c = 14000000/26320x53 = 10
20% zaxirada inventar parki 12 ta burg’ulash stanoklarini tashkil qiladi.

3. 
   BOB. TOG’ JINSLARINI QAZIB OLISH VA YUKLASH.
   
   1. 
      QAZISH-YUKLASH USKUNALARI VA QAZISH VA YUKLASHNING TEXNOLOGIK SXEMALARI.
      

Qazish-yuklash ishlari kon massasini massivdan olib uni tashish vositalariga yuklash yoki ag’darmaga ko’chirishga asoslangan. Qazish-yuklash vositalari sifatida karyerlarda davriy va to’xtovsiz ekskavastion mashinalardan foydalaniladi (rasm. 3.1). Davriy mashinalarda (bir cho’michli ekskavatorlar, yuklagichlar, g’ildirakli skreperlar, buldozerlar va boshqalar) ishchi organ bitta cho’michdan yoki kesuvchi elementdan tashkil topadi (buldozerning lemexi), ishchi organlar qazish va kon massasini tashish ishlarini davriy amalga oshiradi. To’xtovsiz mashinalarda (ko’pcho’michli zanjirli va rotorli ekskavatorlar va boshqalar) cho’mich (qazgich) chegaralangan traektoriya bo’yicha harakatlanadi va yukning cheksiz oqimini ta’minlaydi. Zaboy o’zidan uchli maydon, chiyalik yoki pog’ona maydonini tashkil etadi. Tog’ jinslari tuzilishiga ko’ra zaboylar bir turli bo’lishi mumkin (oddiy) va ko’p turli (murakkab). Bir turli zaboylarda tog’ jinslari bir hil xususiyatli bo’ladi, turli zaboylarda esa - turli xususiyatli (ochish tog’ jinslari turli xususiyatga ega, qoplovchi va foydali qazishma turli xususiyatli). Oddiy zaboylarni qazib olish umumiy holat bilan amalga oshiriladi. Murakkab zaboylarda foydali qazilmani va qoplovchi tog’ jinslarini qazib olish turli xususiyatlilarda alohida bo’ladi (selektiv).
Qazib olish zaboyining joylashuviga ko’ra va qazib olish uskunasini o’rnatish gorizontda joylashtirishga ko’ra yuqori, pastki va aralash qazib olishli bo’ladi. Shu ko’rinishda pastki, yuqori va aralash yuklashli bo’ladi (rasm. 3.2).

3.1-rasm.. Qazib-yuklovchi mashinalarning sxemalari.

A - to’g’ri mexanik cho’michli; b - qaytma cho’michli; v - draglayn; g - greyfer; d - ko’p cho’michli zanjirli ekskavator; e - rotorli ekskavator; j - g’ildirakli ekskavator; z - buldozer; i - shnekli burg’ulovchi mashina; l - yuklagich.


3.2-rasm.. Ekskavator ishining sxemasi: