Moliyaviy menejment fanidan mustaqil ish

3. Korxonalarning iqtisodiy nochorligi
Bozor munosabatlariga o‘tish paytida korxonalar faoliyati bilan shug‘ullanuvchi organlar va tashkilotlar o‘zlarining asosiy e’tiborini korxonalarning moliyaviy holatini tahlil qilishga safarbar etmoqdalar.
Korxonalarning moliyaviy holatini tahlil qilish usullari yuqorida ko‘rildi. Korxonalarning moliyaviy holati tahlilda alohida korxonalarning iqtisodiy nochorligini ko‘rish lozim. Korxonalarning iqtisodiy nochorligini tahlil qilish bozor munosabatlari va korxonalararo raqobat aloqalari bilan bog‘liq.
Bankrotlik va sanatsiya masalalari bo‘yicha hukumat komissiyasi tomonidan qabul qilingan «Korxonalarni iqtisodiy nochorligini aniqlash uchun mezonlar tizimida» korxonalar iqtisodiy nochorligini tahlil qilish uchun foydalaniladigan ko‘rsatkichlar tizimi qisqartirilgan va ular quyidagilardan iborat:
1. Qarzlarni qaytib berishga qodirlik koeffitsienti.
2. O‘z va qarzga olingan mablag‘larning o‘zaro nisbati koeffitsienti.
3. Moliyaviy qaramlik koeffitsienti.
4. O‘z aylanma mablag‘lar bilan ta’minlanganlik koeffitsienti.
Bu ko‘rsatkichlarning mazmuni hisoblash uslublari va ularni me’yoriy darajalari ham keltirilgan. «Qishloq xo‘jaligi korxonalarini moliyaviy tahlil qilish uslubiy tavsiyalarda» va «Qishloq xo‘jaligi korxonalarini iqtisodiy nochor deb tan olishning vaqtincha tartibi»da nochorlikni tahlil qilish uchun yuqorida ko‘rsatilgan ko‘rsatkichlar to‘liq qaytarilgan va ulardan tashqari quyidagilar tavsiya etilgan:

1. Mahsulotning rentabellik koeffitsienti:

   
   

2. Aktivlarning rentabellik koeffitsienti.

   
   

«Korxonalar moliyaviy-xo‘jalik faoliyatini monitoring va tahlil qilish tartibi»da yuqorida keltirilgan ko‘rsatkichlardan tashqari yana ikkita ko‘rsatkich tavsiya etilgan:

1. ishlab chiqarish kuchlaridan foydalanish koeffitsienti.
2. asosiy fondlarni eskirish koeffitsienti.
korxona va tashkilotlarni iqtisodiy nochorligi bilan shug‘ullanishni takomillashtirish maqsadida, fikrimizcha, iqtisodiy nochorlikni aniqlash uchun quyidagi ko‘rsatkichlardan foydalanishni maqsadga muvofiq deb hisoblaymiz: