Молиявий ҳисоб 1 Ўқув қўлланма

1. Фаолиятнинг узлуксизлиги. Корхона фаолияти тугатилиши ҳақида ҳеч қандай белгилар мавжуд бўлмаса, бухгалтер корхона фаолияти чексиз равишда узоқ давом этади деб фараз қилиши керак. Фаолиятнинг узлуксизлиги тўғрисидаги фараз ёрдамида бухгалтер корхона фаолият кўрсатиш даврининг аниқланиши қийинчилигидан ташкил топган узлуксизлик муаммосини ҳал этади.
2. Мувофиқлик ҳақидаги тахмин. Даромадлар қайси даврда товарлар сотилган, хизматлар кўрсатилган бўлса шу даврга ўтказилиши керак, харажатлар эса даромадлар олиниши учун фойдаланилган ҳисобот даврига ўтказилиши керак. Мувофиқлик ҳақидаги тахмин ёрдамида бухгалтер қайси даромадлар ҳақиқатда ҳисобот даврида ишлаб топилган, қандай қилиб уларни шу даврда олинган пул маблағларидан ажратиб олиш кераклиги, шунингдек, ҳисобот даври ичида қайси харажатлар ҳақиқатда қилинган, ва қандай қилиб уларни пул маблағлари тўланганларидан фарқлашда пайдо бўладиган қийинчиликлардан иборат бўлган мувофиқлик муаммосини ҳал этади.
Баъзида даромадлар ва харажатлар орасидаги мувофиқликни аниқлаш жуда осон, айниқса унчалик катта бўлмаган корхоналарда, ҳаттоки агар у ерда ҳисобнинг касса усули қўлланилганда ҳам, ушбу усул бўйича харажатлар ва даромадлар пул маблағларини тўланиши асосида тан олинади. Бироқ, аксарият ҳолатларда ундай эмас.
Мувофиқлик қоидасини қўлланилиши ҳисоблаш усули бўйича ҳисоб юритишни ишлаб чиқишни талаб этди. Ҳисоблаш усули бўйича ҳисоб юритиш операциялар ва бошқа ҳодисаларни корхонага молиявий таъсирини пул маблағлари олиниши ёки тўланиши даврида эмас, балким уларни ҳақиқатда содир бўлганда рўйхатга олишга имкон яратади. Ҳисоблаш усули икки қадамни ўз ичига олади: даромадлар ва харажатларни тан олиш ва трансформация (тузатиш)ларни амалга ошириш.
Даромадни тан олиш – даромадни олиш вақтини аниқлаш жараёнидир. Масалан:

1. 
   Реклама агентлиги даромадларни мижозлар томонидан пул олиш пайтида эмас, балким реклама эълонларини чоп этилиши пайтида тан олади.
   
2. 
   Суғурта компанияси ўз даромадларини мижозлар томонидан суғурта полисини сотиб олинган кунида эмас, балким суғурта полиси амал қилиши муддати тугаганда тан олади. Агар суғурта полиси амал қилиш муддати узоқ бўлса, унда даромадлар суғурта полиси сотилган пайтида тан олиниши мумкин, шу билан бирга провизия (резерв) ҳисоблаш йўли билан харажатлар ҳам эътироф этилиши керак.