Moliya va raqamli axborot texnologiyalari

Elektron hukumat tizimining o‘zaro munosabat shakllari. 
“Elektron hukumat” tizimi fuqarolar bilan hokimiyat, turli ijtimoiy xizmatlar, 
qo‘mitalar, tashkilotlar, umuman olganda, istalgan darajadagi rahbar xodim bilan 
ochiq interfaol rejimda muloqot qila olish imkoniyatini yaratadi. 
SHunday qilib, “Elektron hukumat” tizimi sarf-xarajat talab qiladigan tizim 
sifatida qaralmasdan, balki, davlat boshqaruvini amalga oshirish tamoyilining 
jamiyatni axborotlashtirishdagi keng ko‘lamli elementi ko‘rinishida qaralmog‘i 
lozim.
Albatta, sodir bo‘ladigan o‘zgarishlar saylov tizimi, qonunchilik faoliyati, 
barcha darajadagi hokimiyatlarning fuqarolar oldidagi mas’ulligi nazoratini amalga 
oshirish tizimlari, ularning birlashmalari va tadbirkorlik faoliyatini qamrab olishi 
lozim. Qisqacha qilib aytganda, bu jarayonni jamiyat hayoti asosini aniqlovchi 
muhim sub’ektlarning o‘zaro munosabatlari ko‘rinishida tasavvur qilish mumkin. 
Bular: davlat, mamlakat fuqarolari, jamoat tashkilotlari va tadbirkorlik 
sub’ektlaridir. Bunda fuqarolar birgalikda fuqarolik jamiyatini tashkil etsa, 
tadbirkorlik sub’ektlari esa mamlakatning iqtisodiyotini aniqlaydi, davlat esa o‘zaro 
munosabatlarni birlashtiruvchi yoki integratsiyalovchi tizim hisoblanadi. Ushbu 
munosabatlar quyidagi shakllarda namoyon bo‘ladi: 

Government-to-Government (G2G)
- davlat boshqaruv organlarining o‘zaro 
aloqalariga yo‘naltirilgan shakl; 

---

44 

Government to Business (G2B)
- davlat boshqaruv organlari bilan tadbirkorlik 
sub’ektlari o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarga yo‘naltirilgan shakl; 

Government to Citizens (G2C) 
- davlat boshqaruv organlari bilan fuqarolar 
o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarga yo‘naltirilgan shakl; 

Government-to-Non-profit (G2N)
- davlat boshqaruv organlari bilan notijorat 
tashkilotlar o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarga yo‘naltirilgan shakl; 

Government-to-Employee (G2E)
- davlat boshqaruv organlari bilan uning 
xodimlari o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarga yo‘naltirilgan shakl. 
SHunday qilib, elektron hukumatda 
hamkorlik ikki turda
bo‘lishi mumkin: ichki va 
tashqi hamkorlik (rasm 5.1.).