Moliya va raqamli axborot texnologiyalari

Veb portal.
Veb portal
 
(inglizcha “portal” – darvoza so‘zidan olingan) - bu 
Internet foydalanuvchisiga turli interaktiv xizmatlarni (pochta, izlash, yangiliklar, 
forumlar va x.k) ko‘rsatuvchi yirik veb-sayt. 
 
Davlat boshqaruv organlari axborot resurslaridan foydalanish tartiblari.
Davlat boshqaruv organlari axborot resurslaridan foydalanishga ruxsati bo‘lgan 
shaxsning identifikatsiyalash zarurligi tufayli, fuqaroning hukumat axborot 
resurslaridan foydalanishini texnologik tartiblash zarur. Odatda fuqaroning hukumat 
interaktiv xizmati axborot resursidan foydalanishi ikki ko‘rinishda amalga oshadi. 
Hukumat axborot resurslaridan foydalanuvchi shaxslarni identifikatsiyalash 

---

51 
qonunchilik bilan tartiblanadi, hamda fuqaroga ma’lumot olish huquqini beradi yoki 
cheklaydi. 
Birinchi ko‘rinishdagi axborot resurslariga ruxsat, ma’lumot olishga ruxsat 
berilgan shaxsni avvaldan identifikatsiyalash bilan xarakterlanadi. Bu turdagi 
ixtiyoriy ma’lumotga ruxsatlar cheklangan doiradagi ruxsat hisoblanadi, masalan, 
davlat sirlariga bog‘liq yoki shaxsiy ma’lumotlar. 
Identifikatsiya ma’lum bir shaxsning quyidagi ma’lumotlarni olishlari uchun zarur: 

bevosita ushbu shaxsga aloqador bo‘lgan ma’lumotlar, ya’ni tashkilot yoki 
xodimlarning o‘zlarining ma’lumotlarini olishga ruxsati bo‘lgan, ularning huquq va 
majburiyatlariga ta’sir ko‘rsatuvchi ma’muriy ma’lumotlarga ruxsati bo‘lganda; 

ma’lum bir shaxsning o‘z lavozimiga bog‘liq majburiyatlarini bajarish uchun 
zarur ma’lumotlar, bu o‘z ichiga shaxsning davlat sirlariga bog‘liq ma’lumotlar bilan 
ishlashini, yoki huquqni muhofaza qilish organlari xodimi yoki tibbiiyot 
xodimlarining shaxsiy sirlaridan xabar topishni oladi. 
SHuni alohida ta’kidlash lozimki, har qanday shaxs faqat identifikatsiya 
qilinganidan so‘ng ma’lumot olish huquqiga ega bo‘ladi. Masalan, shunday model 
yordamida fuqaro va tashkilot manzillari haqidagi ma’lumotlarni olishga ruxsatni 
tashkil etish mumkin. Ma’lumot har qanday shaxsga faqat identifikatsiya 
qilingandan so‘ngina taqdim etilishi mumkin. 
Ushbu model asosida davlat organlari ma’lumotlarini taqdim etish, buyurtma 
berilishi orqali tashkil etiladi. Ma’lumotga bunday turda ruxsat berilishi tanqidga 
haqqoniy sazovor, chunki ma’lumot olgan, identifikatsiyalangan shaxsga 
ma’lumotni tarqatmasligi haqida mas’uliyat yuklab bo‘lmaydi, shuningdek bunday 
ma’lumotni nazorat qilish samara bermaydi. O‘zini identifikatsiya qilish 
ma’muriyatchi uchun qulay to‘siq bo‘lib, ma’lum darajada korrupsion salohiyatga 
ega bo‘lishiga imkon yaratadi. 
Ma’lumotga avvaldan identifikatsiyadan o‘tish orqali ruxsatga ega bo‘lgan shaxs 
ma’lumotga bo‘lgan ruxsatnomasini, shaxs haqidagi ma’lumotlarini, olgan 
ma’lumotlarini, olingan ma’lumot tarkibi va ma’lumot taqdim etilgan vaqt haqidagi 
ma’lumotlarni saqlashi talab etiladi. 
Ma’lumotga ruxsat berilishning ikkinchi ko‘rinishi ruxsatga ega bo‘lgan 
shaxsdan identifikatsiyalash talab etilmagan hol. Bu turdagi ma’lumotlarga ruxsat 
berilishi, har qanday shaxsning identifikatsiyasiz ma’lumot olish huquqiga ega 
bo‘lishi bilan xarakterlanadi. Bunday hollarda davlat axborotlarini taqdim etish 
davlat majburiyati hisoblanadi.