“moliya” fanidan O’quv-uslubiy majmua

Balans
Moliyaviy natijalar to’g’risida hisobot
Pul oqimlari to’g’risida hisobot

Korxonaning muayyan vaqt oralig‘idagi aktivlarini va majburiyatlarini o’zida aks ettiradi
Ma’lum vaqt oralig‘ida korxona samaradorligiga umumiy baho berish imkoniyatini beruvchi hisobot
Ma’lum davr ichida korxonaning pul oqimlari kirimi va chiqimini o’zida aks ettiriadi

13-rasm. Moliyaviy hisobot turlari

Balans. Korxona balansi uning muayyan vaqt oralig‘idagi aktivlarini va majburiyatlarini aks ettiradi. Aktivlar va majburiyatlar o‘rtasidagi farq korxonaning sof qiymatini tashkil etadi. Uni, shuningdek, o‘z kapitali deb ham

ataydilar. Korxonalarda sof qiymat aksiyadorlik kapitali qiymati deb ataladi.
Mamlakatimizdagi Buxgalteriya hisobi milliy standartlari (BHMS), AQShda esa qabul qilingan va buxgalteriya hisobi bo‘yicha xalqaro standartlarni aks ettiradigan Buxgalteriya hisobi yuritishning umumiy prinsiplari va qoidalariga (GAAP – generally accepted accounting principles) muvofiq korxona balansida aks etilgan aktivlar, majburiyatlar va xususiy kapital qiymati o‘zining boshlang‘ich qiymatiga (historical value) ko‘ra baholanishi kerak. Bu qoidalar Moliyaviy hisob Stanlartlari bo‘yicha Kengash (AQSh) tomonidan vaqti-vaqti bilan qayta ko‘rib chiqiladi va o‘zgartirishlar kiritiladi. Aksiyalari AQSh fond birjasida rasmiy sotuvga qo‘yilishini istagan har qanday xorijiy va Amerika korxonasi hisobotlarni mazkur buxgalteriya hisobi standartlari asosida olib borishi va Qimmatli qog‘ozlar va birjalar bo‘yicha komissiyaga (SEC) moliyaviy hisobot taqdim etgan holda, o‘z faoliyati yuzasidan muntazam hisobot berishi kerak.

3. 
   jadvalda “XYZ” korxonasining turli davrlar, misol uchun, 2018-yil va 2019-yil oxiriga balansi keltirilgan. Keling, avval 2019-yil 31-dekabr holatiga, ya’ni 2020-yil boshiga tuzilgan balansni ko‘rib chiqamiz.
   

   3. jadval 2018 va 2019-yillarning 31-dekabr holatiga “XYZ” korxonasining

balansi
(mln. so‘mda)