Mmmmmmmmmmmmmmo‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti qayd raqami

2.
 
Qaddi-qomat buzilishida, sonlarning orqa va old mushaklarini kuchaytirish 
uchun mashqlar, tana va son old mushaklarini cho’zish (fiziologik egilishlarning 
ko’payishi bilan) mahsus mashqlar kiradi. 
3.
 
Muvozanat va muvozanatni saqlash mashqlari. 
4.
 
Umumiy rivojlantiruvchi mashqlar (URM) va tartibli. URM har qanday 
qaddi-qomat buzilishlarida qo’llaniladi va qon aylanishni yaxshilaydi, trofik 
jarayonlarni yaxshilaydi. URM har qanday boshlang`ich holatlarda, sport anjomlari 
va trenajorlardan foydalanilgan holda bajariladigan barcha mushak guruhlari uchun 
qo’llaniladi. 
5.
 
Nafas mashqlari (NM). 
6.
 
Sport elementlari. 
7.
 
Umurtqa pog`onasini passiv tuzatish-fiziologik egilishlar ostiga roliklar 
qo’yish yo’li bilan davolash. Davolovchi gimnastika mashg`ulot tanafuslarida va 
mashg`ulotlar vaqtida roliklar qo’yish usullaridan foydalaniladi. 
8.
 
Davolovchi massaj. 
Davolovchi gimnastika mashg`ulotlarida albatta URM, NM, mahsus mashqlar, 
bo’shashtiruvchi-tiklantiruvchi mashqlarining xamjixatligi bo’lishi shart.
To’g`ri qaddi-qomatni shakillantirish uchun butun tananing mushaklarini bir 
tekisda rivojlantirish kerak. Avvalo, bel mushaklari, qorin bo’shlig`i va yelka 
kamari mushaklarining statik kuchi, shuningdek umurtqa pog`onasining 
harakatchanligi. 

---

23 
Qaddi-qomat 
buzilishini 
tuzatish 
vositasi 
sifatida 
bo’shashtiruvchi-
tiklantiruvchi, muvofiqlashtirish, muvozanat holatida to’g`ri holatni his qilishni 
rivojlantirishga qaratilgan harakatchanligini oshirish gimnastik mashqlaridan 
foydalaniladi. 
Mashqlarning samaradorligi dastlabki holatga (bundan keyin - DX) bog`liq.
Asosiy DX quyidagilarni o’z ichiga oladi: chalqancha yotgan xolat, qorin bilan 
yotgan holat. 
Dinamik mashqlar statik kuchlanish mashqlari bilan almashtirilib turishi kerak. 
Vaqti-vaqti bilan darslarda tiklantiruvchi va nafas mashqlaridan foydalanishadi. 
Mushaklar uchun mashqlar bilan bir qatorda, to’g`ri qaddi-qomat shakillanadi. 
Buning uchun mashqlarni oyna oldida, devor yonida, boshda buyum bilan yurish 
va hokazo. To’g`ri qaddi-qomatni shakillantirishga bir qator sezilarli mashqlarni 
qo’llash orqali erishiladi. 
1.
Orqa tomoningiz bilan devorga turing va to’g`ri qaddi-qomatni 
shakillantirish uchun asosiy mashqni bajaring: oyoqlar ozgina kerilgan, qo’llar 
tushirilgan. Bosh ort qismi, yelkalar, oyoq boldirlari va tovonlar devorga tegib 
turadi. Qorinni torting, bo’yningizni biroz yuqoriga cho’zing va yelkangizni 
ko’taring. Shu holatda devor va bel kamari oralig`i barmoq enida bo’lgan 
masofada suyanib turing. Bu holatni estda tuting. Ushbu mashqni kun davomida 
iloji boricha tez-tez bajaring. Tananing ushbu holatini bir daqiqa davomida 
charchamasdan devorga suyanib turishni uddalasangiz, tananing shu holatini 
saqlagan holda oldinga yuring. 
2.
Asoaiy mashqni bajaring. Tana holatini esda tuting. Oldinga qadam qo’ying 
va burulishlarni bajaring, boshingizni aylantiring, to’g`ri holatni tekshiring. 
3.
Devordan boshni, belni va tosni uzmay turib o’tirib turish, oyoqlarni 
ko’tarish, bukish va yozish. 
4.
Devorga nisbatan to’g`ri holatni eslang. Devordan qochib bosh, qo’llar, 
oyoqlar va tana bilan bir necha ihtiyoriy harakatlar bajarish. To’g`ri holatni 
tekshiring. 
5.
Oyna oldida qaddi-qomatni to’g`irlab turing. Uni esda oling. Bosh, qo’llar, 
oyoqlar va tana bilan bir necha ihtiyoriy harakatlar bajarish. Qaddi-qomatni 
to’g`riligini tekshiring. 
6.
Chalqancha yotgan holda to’g`ri qaddi-qomatni saqlagan holda mashqlar 
bajarish.