Mirzo Ulug'bek nomidagi O'zbekiston Milliy Universiteti Kimyo fakulteti

XIX asr boshida barcha ma’lum moddalar kelib chiqishiga qarab mineral va

organik moddalarga bo‘lindi. Ko‘pchilik olimlar organik moddalar faqat tirik

organizmda hosil bo‘ladi degan fikrda edilar. Organik kimyo fan sifatida alohida

ajralgan bo‘lsada ko‘pchilik olimlar unga shubha bilan qaradilar.

XIX asrning 60-yillariga kelib, molekular massani aniqlashda

atom massasining ishlatilishi, atom larning molekulada o ‘zaro

bog'langan holda bo‘lishining aniqlanishi ayniqsa, shotland

kimyogari A.Kuper va nemis kimyogari A.Kekulelarning organik

birikmalarda uglerod elementi doimo to‘rt valentli bo‘lishini kashf

etganliklari yangi, to‘g‘ri nazariyaning paydo bolishiga zam in

tayyorlaydi.

Organik kimyoda odatda struktura formulalaridan foydalaniladi, chunki atomlar molekulada fazoviy joylashgan bo‘ladi. Struktura formulalari — bu organik kimyoning tilidir.A. M. Butlerovning kimyoviy tuzilish nazariyasi organik kimyo nazariy asosining poydevori hisoblanadi. Ahamiyati jihatidan uni D. I. Mendeleevning elementlar davriy qonuni bilan bir qatorga qo`yish mumkin. Davriy qonun yangi elementlar borligini oldindan aytishga imkon bergan bo`lsa, bu nazariya orqali hali hali topilmagan yangi moddalarning borligi va ularning tuzilishini aniqlashga imkon yaratdi va bir nechtasini A. M. Butlerovning o`zi sintez qilishga muyassar bo`ldi.