Mirzo ulug bek nomidagi

Estetik uyushqoqlik mezon haqida so ‘z yuritganda, Pol Dirakning «Tenglamalar go ‘zalligi ulaming eksperiment bilan muvofiqligidan muhimroqdir», degan so ‘zlariga ishora qilish о ‘rinli bo ‘ladi.

Albert Eynshteyn ham ilmiy nazariyaga nisbatan ichki barkamollik mezonlarini tatbiq etishni takiif qilgan edi.

Estetiklik ideallarini estetika va dunyoga nisbatan badiiy yondashuvga yot bo 'Igan izchil fan jabhasiga tatbiq etish о ‘z holicha katta muammodir. Kepler (1571-1630) - «Dunyoning uyg'unligi» deb nomlangan asar muallifi. 0 ‘rta asrlarda tabiatning sirli va yashirin xossalarini anglab yetish bilan bog‘liq g'oyalar hodisalarning magik-simvolik tavsifi asosida shakllangan. Dunyoning uyg‘unligi g‘oyasi va Quyosh obrazi germetizmning qadimgi yashirin donishmandligini ham, Kepler va Galiley (1564-1642) faoliyati bilan bogiiq dunyoga yangicha yondashuvni ham birlashtirgan. Masalan, Bruno (1548-1600) va Kopemik foydalangan Yer - qismlari o‘z yaxlitligi bilan birga harakatlanishga majbur bo‘lgan ayrim organizm, degan tamoyil, P.Feyerabend fikriga ko‘ra, Discourse of Hermes to Tot dan olingan bo‘lishi mumkin. Kopemik Quyoshning holatini muhokama qilar ekan, bir yerda Germes Trismegistni tilga oladi: «Biroq markazda Quyosh

59

turadi... uni Trismegist zohir Xudo deb ataydi» 1. Shu tariqa biz geliotsentrik Olamning mutlaqo to‘g‘ri idrok etilishiga qadimgi germetik falsafadayoq duch kelamiz. Biroq Olamning geliotsentrikligini asoslash uchun yunon va Yevropa sivilizatsiyasi asrlar va ko‘p sonli ishtibohlar bilan o‘lchanuvchi uzoq yo‘lni bosib o‘tishiga to‘g‘ri keldi.

Evristiklik ilmiy mezonida nazariyaning ekspansiyaga moyillik darajasi, ya ’ni imga xos bo ‘Igan о ‘z chegarasidan chetga chiqish, о ‘zini o'zi kengqytirish qobiliyati qayd etiladi. Evristiklik tushunchasining qomusiy talqini noaniqlik sharoitida izlanish bilan bogiiq bo‘lsa-da, mutlaqo yangi va notrivial narsalar va hodisalaming paydo bo‘lishi uchun aynan evristiklik javob beradi. Evristiklik imperativlik maqomini o‘zlashtirib, axborotning o‘sishini ta’minlamaydigan hamma narsani «Bu evristik emas!» degan baho bilan chetga chiqarib tashlaydi.