Мирзо Улу/бек номидаги Ўзбекистон миллий университети

Аэрация зонаси - ер сатхидан грунт сувларининг сатхигача бўлган ернинг бир қисми бўлиб, бу зонага атмосферадан ҳаво ва парлар кириб уларни айланиб юриши кузатилади. Ёғин сочин пайтларида бу зона орқали ёмғир сувларининг инфильтрацияси кузатилиб, улар грунт сувларини тўйинтиради. Аэрация зонасини қалинлиги жойларни литологик, геоморфологик, ҳусусиятларига боғлиқ бўлиб бир хил жойларда 100 ва ундан ортиқ метрларни ташкил қилади.
Ер қарини музлаган зоналари асосан ер шаридаги континентларнинг шимолий қсмида ва тоғларнинг юқори жойларида кузатилади ва ер ости сувлари бу жойларда қаттиқ- муз ҳолда бўлади.
Тўйинганлик зонаси бу умуман континент литосферасининг барча жойларини эгаллаган бўлиб (80%) , тоғ жинслари сув билан тўйинган бўлади.

5. 
   Ер ости сувларининг таснифи
   

Ер ости сувларининг кўп таснифлари мавжуд ва улар турли мутахассислар томонидан ишлаб чиқилган.

Ер ости сувлари қатламларнинг ёши, тоғ жинсларининг литологик ҳусусиятлари, сувнинг таркиби, унинг харорати, гидродинамик кўрсаткичлар, қатламларни ётиш шароитлари, сувларнинг келиб чиқиши ва бошқа омил ва белгилар ер ости сувларининг таснифини асоси қилиб олиниши мумкин.
Ҳозиргача таклиф қилинган таснифлар орасида Ф.П. Саваренский, А.М. Овчинников, О.К. Ланге томонидан таклиф қилинган таснифлар амалда қўллаш учун қулайдир.
Уларнинг таснифлари ер ости сувларининг қатламларини ётиш шароитлари, уларнинг босими, ҳаракати ва бошқа ҳолатларини акс эттиради. Бу таснифларни умумлаштирсак, ер ости сувларини қуйидаги турларга ажратиш мумкин.

1. 
   Аэрация зонасидаги сувлар.
   
2. 
   Сизот - грунт сувлари
   

3. 
   +атламлараро- артезиан сувлар
   

4. 
   Тоғ жинсларининг ёриқларидаги сувлар
   

5. 
   Карст сувлари
   

Аэрация зонасида асосан капиляр, молекуляр сувлар доим учраб, гравитацион сувлар эса фақат ёмғир сувларини инфильтрацияси натижасида кузатилиши мумкин. Аэрация зонаси катта қалинликка эга бўлган жойларда, сувни яхши ўтказувчи жинслар орасида нисбатан сувни ёмон ўтказувчи қатламлар учраса, бу шароитда, грунт суви сатхидан баландда «юқори сувлар» учраши мумкин (расмда тушунтириш).