Мирсоатова Сайёра Турғуновна Ўзбекистонда тош даври маданиятлари муаммолари

РЕЗЮМЕСИ
Таянч сўзлар: палеолит, мезолит, неолит, гоминид, неандертал, хомо сапиенс-сапиенс, маданий қатлам, топилмажой, манзилгоҳ, прогрессив назария, хомо эректус, Селунгур, Кўлбулоқ, Обишир, Мачай, Калтаминор.
Тадқиқот объектлари: Ўзбекистондаги тош даври археологик ёдгорликлари.
Ишнинг мақсади: Ўзбекистонда кўп йиллардан буён ўрганилиб келинаётган юзлаб тош даври ёдгорликларида олиб борилган археологик тадқиқотлардан олинган илмий натижаларни янги, замонавий услублар ёрдамида тўлиқ ўрганиш асосида ватанимизнинг ибтидоий даври тарихини яхлит, умумлашган ҳамда объектив ҳолда яратиш.
Тадқиқот методлари: Диссертацияда материалларни ёритиш учун тарихий холислик ҳамда чоп этилган археологик манбаларни тарихий-қиёсий таҳлил қилиш услублари қўлланилди. Ишда Президентимиз И.А. Каримовнинг тарихий манбаларнинг аҳамиятини ўзида акс эттирган ғоялари илмий-методологик асос қилиб олинди. Бундан ташқари, Ўзбекистоннинг ибтидоий тарихини ёзишда эскирган эволюцион назариялардан фарқли ўлароқ, илғор прогрессив моноцентрик услуби қўлланилди.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: Диссертацияда илк бор Ўзбекистонда тош асри маданиятларининг ҳамда шу даврда яшаган гоминидларнинг физик типлари ва уларнинг иқтисодий ҳаёти умумлаштирилган ҳолда янгича илмий талқин қилинди. Тош асри ёдгорликларининг янги хронологик шкаласи ишлаб чиқилди. Ўзбекистонда ибтидоий давр археологисини ўрганишдаги қатор муаммолар ўртага ташланди ва улардан баъзилари ўз ечимини топди ҳамда юртимизда тош даври археологиясини ўрганишнинг истиқболлари белгилаб берилди. Бундан ташқари, ушбу иш илк бора ўзбек тилида амалга оширилди ва бунинг учун тош асри археологиясига доир юзлаб махсус атамаларнинг изоҳли луғати ишлаб чиқилди.
Амалий аҳамияти: Ўзбекистонда тош даври тарихини янги замонавий услублар ёрдамида объектив ҳамда умумлашган ҳолда тадқиқ қилиш, уларнинг маданий, даврий интерпретациясини яратиш ҳозирда нафақат Ўзбекистонда, балки бутун Ўрта Осиёда қилинаётган илк қадамдир. Иш Ўрта Осиёдаги тош асри археологияси бўйича тўпланаётган манбашунослик базасини янада кенгайтиради.