Mirsaid Aripov, Nurillo Otaxanov

18.2. Ma`lumotlar bazasining strukturasi

MB — bu odatda bir jinsli, biron bir kriteriya bo`yicha tartiblangan ma`lumotlar to`plamidir. MB ni qog’oz yoki komp’yuter ko`rinishlaridan birida ifodalash mumkin.

Qog’ozdagi variantiga misol qilib kutubxona katalogini olish mumkin. Bu baza bir jinsli, ya`ni faqat kitoblar haqidagi ma`lumotlarni saqlaydi. Bazadagi kartochkalar biror bir tartib bilan (masalan, mualliflarning familiyalarini alfavit bo`yicha) tartiblagan holda saqlaydi.

MB ning komp’yuter variantida ma`lumotlar fayllarda (yoki fayllar to`plamida) saqlanadi. Bu MB lar yozuvlardan tashkil topadi. Har bir yozuv bitta ekzemplyar haqidagi ma`lumotlarni saqlaydi. Masalan, "O`quv YUrti Talabalari" MB dagi har bir yozuv bitta talaba haqidagi ma`lumotni saqlaydi. Yozuvlar maydonlardan tashkil topadi va har bir maydon ekzemplyarning faqat bitta xarakteristikasini saqlash uchun xizmat qiladi. Masalan, "O`quv YUrti Talabalari" MB quyidagi maydonlardan iborat bo`lishi mumkin: familiyasi, ismi, fakul’teti, guruhi, tug’ilgan sanasi. Ayrim bir maydonlarga ma`lumotlar yozilmagan bo`lishi ham mumkin. Ammo, ularning hammasida ma`lumotlar mavjud deb qaraladi.

Odatda MB lar jadval ko`rinishida ifodalanadi. (17.1-rasm). Jadvalning har bir satriga bitta yozuv, yacheykaga esa maydon mos keladi. Bunda jadval ustunining nomi maydon nomiga, satr nomeri esa yozuv nomeriga mos keladi.