Mirsaid Aripov, Nurillo Otaxanov

Masofada joylashgan MB. Bunday MB lar (fayllar) bir-biridan ma`lum bir masofada joylashgan komp’yuterlarda saqlanadi.

Masofada joylashgan MB bilan ishlash dasturlari ikki turga bo`linadi: mijoz va server dasturlari. Foydalanuvchi kompyu’terida ishlayotgan dasturning mijoz qismi server dastur bilan o`zaro aloqani ta`minlaydi, komp’yuterlarga uzatiladigan so`rovnomalar vositasida ma`lumotlar bilan ishlashga ruxsat beradi yoi ta`qiqlaydi.

Masofadagi komp’yuterlarda ishlayotgan dasturning server qismi so`rovnomalarni qabul qiladi, ularni bajaradi va ma`lumotlarni mijoz dasturiga jo`natadi. So`rovnomalar SQL (Structured Query Language) — strukturalashtirilgan so`rovnomalar tilida yozilgan buyruqlardan iborat bo`ladi.

Masofadada joylashgan komp’yuterlar uchun dastur bir vaqtning o`zida bir nechta foydalanuvchilarga MB bilan ishlash imkonini beradi. Ma`lumotlar bilan ishlash uchun blokirovka (to`siq qo`yish) mexanizmi o`rniga tranzaktsiyalar mexanizmi qo`llanadi.

Tranzaktsiya — bu ma`lumotlarni uzatishdan avval, ular ustida bajarilishi shart bo`lgan ayrim amallar ketma-ketligidir. Biror amalni bajarish jarayonida hatolik uchrab qolsa, tranzaktsiyani tashkil qiluvchi barcha amallar ketma-ketligi qayta bajariladi. Bu mexanizm apparat buzilishlaridan himoyani xamda MB ga bir nechta foydalanuvchilarning bir vaqtda murojaat qilishini ta`minlaydi.

Uzoqlashtirilgan MB dasturlarini ishlab chiqish juda murakkab, og’ir va ko`p mehnat talab qiladigan masala hisoblanadi. Uni hal qilish uchun dasturchi katta malakaga ega bo`lishi shart. SHuning uchun, uzoqlashtirilgan ma`lumotlar bazalarini ishlab chiqish masalasi ushbu kitob doirasida ko`rilmaydi.