«Минерал ўғитлар технологияси» фани бўйича: Минерал ўғитларнинг халқ хўжалигидаги аҳамияти

Ўғитнинг номи	Таъсир этувчи модда
Таъсир этувчи модда миқдори, %
Рух сулғфат Полимикроўғит (ПМЎ-7)	Zn Zn	21,8-22,8 2-5

Рухли микроўитлар (Б. А. Ягодин, 1989)
ПМЎ - 7 ўз таркибида 2 - 5 % рух тутади. Уни уруғларни экиш олдидан ёки экиш билан бирга қатор ораларига 20 кг/га меъёрида қўллаш тавсия этилади. Илдиздан ташқари озиқлантириш мақсадида кўпроқ рух сулpфат ишлатилади (150 - 200 г/га). Рухли микроўғитларни бевосита уруғ билан аралаштириб қўллаш ҳам мумкин. Бунинг учун 4 г рух сульфат 4 л сувда эритилади ва 1 ц уруғ билан аралаштирилади.
Рухли микроўғитларни қўллаш ҳисобига пахта, қандлавлаги, макка-жўхори ва мевали дарахтлар ҳосилдорлиги сезиларли даражада ошади.
Кобальт - ўсимликларнинг 1кг қуруқ массаси таркибида ўртача 0,021 мг кобальт мавжуд. Айрим ўсимликларда бу кўрсаткич 11,6 мг/кг ни ташкил этади. Кобальт кўпроқ дуккакли экинларнинг туганакларида учрайди. Шунингдек, ўсимликларнинг генератив органлари (масалан гул) ҳам маoлум миқдор кобальт тутади.
Ўсимлик таркибидаги ялпи кобальтнинг 50% ини ион, 20% ини витамин B₁₂ ва қолган 30% ини барқарор органик бирикмалар шаклидадир.
Ўсимликлар кобальтни молибденга нисбатан 300 марта кам талаб қилади. Кобальт бактерия ва ферментларнинг фаолиятига ижобий таъсир кўрсатади. Кобальт таъсирида қандлавлаги ҳосилдорлиги гектарига 30- 35 ц шакар миқдори 0,8% ошиши кузатилган.
Бўз тупроқлар таркибида кобальт миқдори 1,0 мг/кг дан кам бўлса, кобальтли микроўғитлар ишлатилиши лозим. Лекин чорва молpлари учун сифатли озуқа етиштириш мақсадида тупроқ таркибидаги кобальт миқдори 2,0 - 2,5 мг/кг бўлганда ҳам мазкур микроэлементни ишлатиш мумкин. Ем-хашак таркибида кобальт миқдори 0,07 мг/кг дан кам бўлса, чорва молларида акобальтоз хасталиги юзага келади.
Кобальтли ўғитлар сифатида кобальт сулpфат, кобальт нитрат ва кобальт хлорид тузларидан фойдаланилади. Тупроққа кобальт 200 - 400 г/га миқдорда киритилса, илдиздан ташқари озиқлантириш ва уруғ билан аралаштириш учун кобальт сулpфатнинг 0,01 - 0,1% ли эритмалари ишлатилади.