«Минерал ўғитлар технологияси» фани бўйича: Минерал ўғитларнинг халқ хўжалигидаги аҳамияти



Download 3,21 Mb.
bet78/89
Sana22.02.2022
Hajmi3,21 Mb.
#88539
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   89
Bog'liq
Минерал ўғитлар технологияси Tayyor

Ишлаб чиқариш кўрсаткичлари. Суперфосфат ишлаб чиқаришда фосфатли хом-ашё парчаланишининг тўлалиги парчаланиш коэффициенти, яъни суперфосфатдаги ўзлашадиган Р2О5 нинг умумий Р2О5 микдорига нисбати орқали топилади. Сульфат кислота меъёри қанчалик катта бўлса, парчаланиш коэффициенти ҳам шунчалик юқори бўлади. 68…72 оғирлик қисм меъёрида апатит концентратидан олинган камерали суперфосфатдаги парчаланиш коэффициенти 83…88% га тенг ва суперфосфатда маълум микдордаги (11…12%) эркин фосфат кислота бўлади. Суперфосфатнинг омбордаги етилтириш жараёнида эса парчаланиш коэффициенти 93…95% га етади, эркин фосфат кислотаси эса -5% гача камаяди.
Олинган суперфосфат микдорининг уни ишлаб чиқариш учун сарфланган фосфат миқдорига нисбати суперфосфат унуми дейилади. Фосфатдаги Р2О5 тўлалигича суперфосфатга ўтади, шунинг учун унум фосфатдаги Р2О5 нинг фоиз миқдорини маҳсулотдаги умумий Р2О5 нинг фоиз миқдорига нисбати билан ифодаланади. Апатит концентратидан янги ҳосил қилинган суперфосфатнинг унуми 1,94…2,01 ни, фосфоритдан олинган суперфосфат унуми эса 1,5…1,9 ни ташкил этади. Суперфосфатни омборда сақланиши натижасида ундан сувнинг буғланиши ҳисобига унум маълум даражага пасаяди.
Маҳсулотнинг гигроскопиклиги ва унинг нейтралланиши. Юқори эркин кислоталиликка (5% дан юқори Р2О5) эга бўлган суперфосфат 20°С температурада ҳавонинг нисбий намлиги 70…100% бўлганда атмосфера намлигини ютади. Буни суперфосфат суюқ фазасининг тўйинган буғ босими (1,33…1,81 кПа) худди шу температурадаги сувнинг тўйинган буғ босими (1,63…2,33 кПа) дан кичик эканлиги билан изоҳланади. Ютилган намлик маълум миқдордаги монокальцийфосфатни эритади, унинг дикальцийфосфат ва фосфат кислотага парчаланишига олиб келади. Ажралган қўшимча миқдордаги эркин фосфат кислотаси суперфосфатни янада гигроскопиклигини оширади.
Бундай суперфосфат ёмон физик хоссага эга бўлади - ёпишқоқ бўлиб қолади, тушириш ва юклаш мосламаларига ёпишиб қолиши натижасида қийинчиликлар туғдиради. Бундан ташқари, механизмларнинг коррозиясини тезлаштиради. Шунинг учун етилтирилган суперфосфат фосфат кислотада осон парчаланувчи нейтралловчи қўшимчалар билан нейтралланади. Одатда, нейтралланиш жараёни грануллаш билан бир вақтда амалга оширилади. Нейтралловчи қўшимча сифатида осон парчаланадиган майда фракцияли фосфорит уни, суяк кукуни, оҳак, бўр, оҳактош, фторсизлантирилган фосфатлар ва бошқалар ишлатилади. Таркибида фосфор тутган нейтралловчи қўшимчалар маҳсулотни бойитади. Фосфоритнинг қўлланилиши натижасида эркин Р2О5 нинг 1% га камайиши ҳисобига, эквивалент суратда, маҳсулотдаги ўзлашадиган Р2О5 нинг миқдори ўртача 0,42% га ортади. Суперфосфатдаги фосфат кислотани кальций бирикмалари билан нейтраллаш натижасида маҳсулот таркибида қўшимча миқдордаги кальций монофосфат ҳосил бўлади. Бунда суперфосфатдаги қаттиқ компонентлар микдори ортади ва унинг физик хоссаси яхшиланади. Суперфосфатдаги кислоталиликни керагидан ортиқ даражада камайтириш сувда кам эрийдиган дикальцийфосфатнинг ҳосил бўлишига олиб келади, оҳакнинг ортиқча бўлиши эса, қийин эрийдиган трикальцийфосфат ҳосил бўлиш билан борадиган ретроградацияланишга олиб келади. Маҳсулот таркибининг айрим қисмларидаги ретроградация эса, реагентларнинг ёмон аралаштирилиши ҳисобига юзага келади. Шунинг учун нейтраллаш жараёнида қўшимчаларни маҳсулот билан яхши аралашишини таъминлаш лозимдир.

Download 3,21 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   89




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish