Миллий иктисодёт ҳажми, таркиби ва динамикасини ўлчаш. (2 соат)

Соф экспорт миқдори

Соф экспортнинг ўлчами мусбат бўлиши ҳам манфий бўлиши ҳам мумкин. Агар экспорт импортдан кўп бўлса мусбат бўлади, импорт экспортдан кўп бўлса манфий бўлади (улар бир-бирига тенг бўлиши ҳам мумкин, аммо унинг эҳтимоли жуда кам). Мамлакат учун иккаласининг ҳажми бир- бирига яқин бўлгани мақсадга мувофиқдир.

Соф миллий маҳсулот

Шу усул билан ҳисобланган ЯИМдан асосий капитал истеъмоли билан боғлиқ бўлган ажратмаларни чигириб ташласак, соф миллий маҳсулот (СММ) қолади. Инглиз тилида NNP (neat national product) ёки NDP (neat domestik product).

Инвестиция ялпи ва соф инвестицияларга фарқланади. Соф инвестиция асосий капитални ўсишига олиб келади. Инвестициянинг анчагина қисми эскирган капитални ўрнини қоплашга кетади. Амалда буни аниқлаш қийин. Шунинг учун соф миллий маҳсулотни ҳисоблашда «асосий капитални истеъмоли билан боғлиқ бўлган ажратмалар» категорияси киритилган.

АҚШда ЯММ таркиби

№	Секторлар	Компонентлар	Символ	АҚШ бўйича ЯММда ҳиссалар
1	Уй хўжаликлари	истеъмол	С	65,6%
2	бизнес	инвестиция	I	16,3 %
3	давлат	Ҳукумат	G	20,6%
4	Бошқа дунё	Соф экспорт	Nx	-2,5%
		жами	GNP	100,0%

Соф экспорт счетининг роли