Миллий иктисодёт ҳажми, таркиби ва динамикасини ўлчаш. (2 соат)



Download 236,35 Kb.
bet1/10
Sana24.02.2022
Hajmi236,35 Kb.
#244539
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
dZDFtTGKw630PUNgEB1F0tG0XYSif6T

АСОСИЙ МАКРОИҚТИСОДИЙ КЎРСАТГИЧЛАР.

РЕЖА:

  • Миллий маҳсулот ва унинг кўрсатгичлари.
  • ЯИМни ўлчаш усуллари.
  • ЯИМ дефлятори.
  • Миллий маҳсулот счетларидаги камчиликлар.

Миллий ҳисоблар тизими

Бозор иқтисодиёти мамлакатларида асосий макроиқтисодий кўрсаткич миллий ҳисобчилик тизими (МҲТ) ёрдамида аниқланади ва маълум вақт мабойнида (йил, чорак, ой) миллий иқтисодиёт ривожланишининг пировард натижаларини ифодалайди. Ягона услуб асосида ҳисобланган бу кўрсаткичлар ўзаро бир-бирлари билан боғлиқ бўлади.

МҲТининг энг мақбул кўрсатгичлари

Мамлакат миқёсида ишлаб чиқариш ҳажмини номинал жиҳатдан ўлчовчи энг қулай кўрсаткич – бу ялпи миллий маҳсулот (ЯММ). Адабиётларда инглиз тилида GNP – gross national product

Ёки ялпи ички маҳсулот(ЯИМ). Адабиётларда инглиз тилида GDP – gross domestik product деб юритилади.

ЯММ таърифи

Назарий жиҳатдан ЯММ маълум вақт давомида (одатда бир йил олинади) мамлакатнинг миллий ресурсларини фойдаланиб ишлаб чиқарилган пировард товар ва хизматларнинг бозор қийматининг умумий суммасидир. Масалан, Ўзбекистоннинг ЯММи 72 млрд. доллар, АҚШники 12 триллион доллар, Японияники 6 триллион долларни ташкил этади (2009 йил бўйича, тахминан). Бу мамлакатнинг иқтисодий қудратини кўрсатувчи асосий кўрсаткичдир.

Пировард товар ва хизматлар

ЯММни аниқлашда асосий ролни пировард товар ва хизмат тушунчаси ўйнайди. Мақсадга эришиш учун фақат пировард истеъмолчига сотилган товар ва хизматларнигина ҳисобга олиш керак. Пировард истеъмолчи деганда ё ички истеъмол учун, ё инвестиция учун, ёки давлат харидини амалга ошириш учун ёхуд экспорт учун ишлатилиши тушунилади.

Оралиқ товарлар

  • Оралиқ товарлар – кейинчалик ишлаб чиқариш ресурси сифатида ишлатиш учун сотиб олинган товарлардир, улар ЯММга қўшилмайди. Бошқача қилиб айтганда, ЯММни ҳисоблашда қўшилган қиймат категориясини билиш керак. Қўшилган қиймат корхона сотиш ҳажмидан ишлаб чиқаришни олиб бориш учун сотиб олинган материаллар қиймати айирмасидан иборат.
  • Мисол, автомобиль ишлаб чиқариш учун: ишлаб чиқарилган товар -10 млрд. доллар. Минус: ишлаб чиқариш омиллари сотиб олиш харажатлари (шиша, покришка, электр ускуналар, буёқ ва ҳ.) - 4 млрд. доллар. Жами: қўшилган қиймат 6 млрд. долларни ташкил этади.

Download 236,35 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish