Mikroorganizmlarning tabiatda tarqalishi Tuproq mikroorganizmlari va biosfera. Ammonifikasiya jarayoni. Nitrifikasiya

Axromobakter stutzeri (Achromobacter stutzeri) denitrifikatorlar qatoriga kirib bo’yi 0,5 mkm, eni 0,3mkm. U polyar (tayoqchaning ikki tomonida) xivchinlangan harakatchan kichik tayoqchalardan iborat bo’lib, bir-biriga yopishib zanjir hosil qiladi. Sutni achitadi, shakarni parchalaganda gaz va peptonli muhitda H₂S hosil qiladi. Nitratlarni molekulyar azotgacha qaytaradi.

Ps. Fluorescens-harakatchan, tayoqchasimon.

Ps. Pyocyanea-tayoqchasimon, ko’k pigment hosil qiladi.

Ularning ichida termofillari ham bor (qulay rivojlanish harorati 55-65°S). Bularda denitrifikasiya jarayoni anaerob sharoitda bo’ladi.

Nitratlarni qaytarish xossasi ba’zi oltingugurt oksidlovchi bakteriyalarda ham bo’ladi:

5S + KNO₃ + 2N₂O  3N₂ + K₂SO₄ + KHSO₄

5K₂S₂O₃ + 8KNO₃ + N₂O → 4N₂ + 9K₂SO₄ + N2SO₄

Denitrifikasiya ham oksidlanish-qaytarilish jarayonidir. Bakteriyalari fakulьtativ anaerob bo’lib, kislorod ko’payib ketganda denitrifikasiya to’xtaydi. Anaerob muhitda nitratlar va organik moddalar etarli bo’lganda denitrifikasiya boshlanadi, muhitda kislorod etishmasa nitratlar kislorod berib qaytariladi. Muhitda rN-3,2-8,7 bo’lsa, bunda bakteriyalar yaxshi rivojlanadi.

Denitrifikasiya natijasida tuproqdan ma’lum miqdorda azot yo’qoladi. Hisoblashlarga ko’ra har yili denitrifikasiya natijasida tuproqdan 330 mln t gacha molekulyar azot atmosfera havosiga chiqib ketadi.