www.ziyouz.com kutubxonasi
57
holida berilgandir.
Ikkinchi oyatdagi Rahmon siri ham faqat boshqa oyatlarning birma-bir bu oyatga e’tiborni
qaratishi orqali sharhlana oladi. Qisqa bir sharh kerak bo‘lsa: nima sababdan ba’zilarning hidoyatga
yetishuvi, ba’zilarning adashuvda qolgani holda hayotlarini davom ettirishlari Rahmon sirida
yashirindir.
Qur’ondagi biron oyatni tafsirlanayotgan kishidan "Fotiha"ning qaysi oyatini qayerda ishlata
olishi katta bilim (ko‘p ilmlardan xabardorlik) talab qiladi va bu "Fotiha"dagi oyatning ma’no siriga
bog‘liqdir.
2. Qur’on oyatlarining qay biri bo‘lishidan qat’i nazar, mutlaqo
"Fotiha"ning
asos hikmatlari
doirasida bir yechim siriga egadir. Tashqi mazmuni jihatidan yo ibodat, yo taqiq sifatiga ega bo‘lgan
har qaysi oyat, albatta, "Fotiha"ning to‘rtinchi oyatidan tafsir kalitini oladi. Shuningdek, qanchadan-
qancha suralardagi har bir tarixiy hikoya "Fotiha"ning ikkinchi va yettinchi oyatlari bilan sharhlana
oladi. Faqat shuni unutmaslik kerakki, bu tafsirlarda "Fotiha"ning yetti qavat anfus siridan birginasi
bilinib, topilib, tatbiq qilinadi.
Yana Qur’onning bir qancha suralaridagi boshda keluvchi shifr oyatlar ham "Fotiha" kaliti bilan
ochilishi mumkin.
3.
"Fotiha
"ning eng katta xususiyati Muhammad payg‘ambarimiz sallallohu alayhi va sallamning
axloqini va imonini tamsil etadi.
"Faqat senga qulluq qilamiz, faqat sendan yordam tilaymiz".
"Qur’on bilan inson egizak aka-ukalardir", - deyilganda
"Fotiha
"ning Payg‘ambarimiz ta’rifini
berganligi, ayni chog‘da, Qur’on barcha mo‘min qardoshlarimizning ta’rifini ham qamrab olganligi
nazarda tutiladi. Barcha imon sohiblari Qur’ondagi har bir oyat singari, mo‘minlarning vakillaridir.
Fotiha
esa Payg‘ambarimiz sirlarining butun mo‘minlarga yoyilgan ramzidir. Shu tariqa anfusdan
ofoqqa borgan sari imon sohiblarining birligi yaratiladi. Ayni chog‘da
"Fotiha
"dan anfus sirlariga
o‘tishlari ta’minlanadi. 4. Qur’on oyatlarining qurilish tizimi ham
"Fotiha
ila yaqindan aloqadordir. Ya’ni
Qur’on chin ma’noda
"Fotiha
"ning tafsiridir. Bu tafsir ikki xil tarzda berilgandir. Birinchi tarz butun
oyatlarga singib ketgan
"Fotiha
"ning sistematikligidir. Ikkinchisi esa
"Fotiha
" oyatlarining birma-bir
sharhidir. Bu umumiy sharh HO-MIM bilan boshlangan 7 surada navbati bilan berilgan. Ya’ni har bir
"HO-MIM"li sura "Fotiha"ning 7 oyatini sharhlaydi.
Birinchi bo‘limdan beri aytganlarimizning jami bilan
"Fotiha
ning aql bovar qilmas anfus hikmatini
birgalikda mutolaa qilsangiz, chiqadigan natija shu bo‘ladi: Qur’on butun olamning Olloh tarafidan
yozilgan ilohiy bir musiqasi-bastasidir.
"Fotiha"
buning ostidagi ilohiy imzo.
Qur’oni karimning ilmiy mo’jizalari. Xoluq Nurboqiy
Do'stlaringiz bilan baham: |