|
Kutubxonachi.uz
61
komil bo‘lsa, qanday bo‘lmasin ana shu haqiqatni, — o‘zing nuqtai nazaringni oshkora isbotlashga
haqlisan.
–
Mana bu fikring mutlaqo to‘g‘ri, Jessi, sen aytganday — oshkora, hammaga eshittirib. “Tribyun”
gazetasidagi maqoladan keyin darhol matbuot konferentsiyasi bermoqchiman. Shundan so‘ng
voqealarning qanday kechishini ko‘ramiz. Maqolaning katta qismi tayyor, kompyuterda turipti, lekin
mitingda menga ko‘p narsa oydinlashdi, ko‘p narsalar yangichasiga yuz ko‘rsatdi, bu esa, mening
bilishimcha, Filofeyning haq ekanini isbotlaydi. Maqolada ba’zi bir o‘rinlarni oxiriga yetkazish, to‘ldirish,
kuchaytirishga to‘g‘ri keladi. Ko‘rib turibsanki, men o‘z rolimni o‘ynab bo‘lmasdan sahnadan ketish
niyatim yo‘q. Filofey haq va men uni himoya qilaman.
–
Shunday ekan, vaqtni boy bermaslik kerak. O’zing tushunib turibsan. Biz aql-hushimizni
yig‘ishtirib olishimiz lozim. Bu — jang. Men shunday deb bilaman. Haqiqiy jang!
–
To‘g‘ri. Lekin bu jang raqib foydasiga, dushman foydasiga, g‘animning o‘z ustidan o‘zi uzil-kesil
g‘alaba qilishi uchun olib boriladigan jang. Men sportzalda qarsak chalganlarni nazarda tutayapman. Bu
jangning mohiyati ana shunda.
–
Tushunib turibman. Lekin bunday degan bilan ko‘ngil taskin topmaydi. Buni men xohlamayman,
to‘g‘rirog‘i qabul qila olmayman. Men o‘zimni o‘zgartira olmayman. Meni kechirasan. Dushman uchun
jon kuydirish, shartli aytganda, qotilni qutqarib qolishmi? Yana xristian aqidalarimi?
–
Oshiqma. Bu xristianlargagina emas, balki istisnosiz barcha dindorlarga tegishlidir. Afsuski, biz
odamlar, aqlli maxluqlar doimo buzib aynitib turiladigan hayot uchun javobgarlikdan har qanday qilib
bo‘lsa ham qochib qutilish maqsadida yugurib-elamiz. Buning uchun talay vaj topamiz, ezgulikni
yovuzlikdan farq qilmaymiz, hech narsadan tap tortmaymiz, aslida esa barcha falokatlar ana shundan
kelib chiqadi, buni esa ko‘pchilik tushunishni ham xohlamaydi. Faqat shu yo‘l bilangina yashash mumkin
ekanligiga va boshqacha yashab bo‘lmasligiga o‘zimizni ishontirmoqchi bo‘lamiz. Saylovoldi mitingi
shuni ko‘rsatmadimi?! Axir yerda bizlarning o‘zlarimizdan, odamlardan boshqa yovuzlik sohibi yo‘q.
Biroq har bir kishi yovuzlik manbaini boshqa birovlarda, o‘zidan tashqarida, o‘z guruhidan, o‘z toifasidan,
millatidan, davlatidan tashqarida va undan ham narida — irqidan, dinidan, mafkurasidan yiroqda deb
biladi... Hayotda yovuzliklar davom etmoqda. Embrionlarning hayotga qarshi chiqishigacha yetib
borilayotir. To‘xta! Boshqa yo‘l yo‘q. Undan narida mutatsiya va naslning aynishi! Bularning hammasi
halokatga olib keldi va borgan sari avj oladi, biz texnologik jihatdan qudratliroq bo‘la borgan sari bizning
gumrohliklarimiz va uyatsizlik hamda boshqalarga nisbatan shavqatsizliklarimiz darajasi qo‘rqinchliroq
tus ola boradi. Filofey genetik orkestrning buzilgan torlaridan biriga tegib ketd-yu ko‘ngilsizlik va qahr-
g‘azabga sabab bo‘ldi!
–
hoy, Robert, bas, — dedi Jessi. — Yaxshisi, sen bu fikrlaringni xalq oldida ayt, odamlar eshitsin.
Ikkalasi ham jim qolishdi. Jessi har qancha harakat qilmasin, ko‘z yoshlari yana uni bo‘g‘ib qo‘ydi;
— Meni kechirasan, Robert, o‘zimga kelolmayapman, sportzalda ko‘rganlarimdan shunaqangi
xo‘rligim kelyaptiki, — dedi Jessi hiqillab. — Olomonning ana shunday vahshiyliklaridan so‘ng ko‘nglim
shunday g‘ashki, go‘yo ikkimiz yong‘indan yoppasiga kuyib kul bo‘lgan o‘rmonda yurgandaymiz.
Tevarak-atrofdagi bariki narsalar — daraxtlarning tanalari-yu shox-shabbalari, o‘t-o‘lanlar —
Hammahammasi yonib kul bo‘lgan-u, azador ayolday qora libosga o‘rangan yerdan boshqa hech nima
ko‘zga tashlanmaydiganday! Nima bo‘larkin? Nimadir bo‘lishi kerak! — o‘z-o‘zicha pichirladi Jessi.
Bork xotinini yupatish bilan ovora bo‘ldi. U Jessining bunday asabiylashib jazavasi qo‘ziganini hech
eslay olmaydi. Har doim saramjom-sarishta, hamma ishni o‘rniga qo‘yadigan ayol, Borkdan ham ko‘ra
uddaburon. Ordokning yuzsizligidan sanoqli daqiqalarda adoyi tamom bo‘ldi u.
Biroq tezlik bilan harakat qilish, vaqtni boy bermaslik zaruriyati Jessini o‘zini qo‘lga olishga undadi.
Oхirzamon nishonalari (roman). Chingiz Aytmatov
Do'stlaringiz bilan baham: |
