|
Kutubxonachi.uz
54
topshirilgan degan farazni o‘rtaga tashladi; yana bittasi buni hozirgi jamiyatni nazorat qilib turishni niyat
qilgan xalqaro mafiyaning ishi deb taxmin qildi. Tag‘in qandaydir dahshatli taxminlar va farazlar o‘rtaga
tashlandi. Fikrlarning bellashishi avj olgandan avj olib bordi, yovuzlik va makkorlikning azaliy ma’no va
mazmun tovlanishlari yangilari bilan boyidi – kosmik shayton, fazoviy iblis, kosmik anarxist va hatto –
samoviy Faust va boshqalar.
Lekin ko‘pchilik, har holda astoydil, tashvishlanib Filofeyga qarshi bo‘lsalar ham uning ijtimoiybiologik
kashfiyotlaridan kelib chiqadigan qo‘rqinchli oqibatlarni har qanday qilib bo‘lsa ham miyadan chiqarib
tashlash istagini bildirishdi, bunda eng avvalo asrdan asrga unib-o‘sib, hech qanday “kassandra
tamg‘alari” tushiga ham kirmasdan rivoj topib borgan insoniyat tarixiga murojaat qilishdi; bularning
hammasi, ayniqsa ayollar ko‘zlariga yosh olib o‘zlarini qutqarishlarini, shaxsiy hayotlarini zondaj-
nurlardan himoya qilishlarini iltijo qilganlari chindan ham kuchli taassurot qoldirdi. Nihoyat so‘zga
chiqish jarayonida samoviy rohib bilan BMTning o‘zi shug‘ullanishi kerakligi aytildi, insoniyatni himoya
qilish choralarini ko‘rish uchun masalani BMTga qo‘yish talab qilindi.
Ana shu sahnalarni kuzatish Robert Borkka og‘ir bo‘ldi. U alam bilan shunga ishonch hosil qildiki,
yaqinlashib kelayotgan oxirzamonning haqiqiy mohiyatini ochib berish uchun Filofeyning qilgan
harakatini ko‘pchilik tushunmayotir, oxirzamon tashqi dunyoning yaratilgandan buyon ro‘y berishi
mumkin bo‘lgan halokati orqasida emas, balki borgan sari urug‘lab ketayotgan shafqatsizliklar va rango-
rang yovuzliklar mahsuli bo‘lmish irsiyat qa’ridagi o‘pirilish natijasida kelib chiqadi. Inson tabiatidagi
qo‘rqinch – gunohi azimlar uchun, Xudo bergan hayot oldida abadiylikka qilingan gunohlari uchun
instinktiv qo‘rqish ham o‘z ishini qildi. Hayot har bir kishiga uzoq muddatga bir bor ato qilingan, lekin
bu hayot abadiylikka berilgan emas, balki Fazo va Vaqt bilan azaldan me’yorlab va cheklab qo‘yilgan.
Oliver Ordokning ahvoli achinarli edi. Bork Ordokning mag‘lub bo‘layotganini tasavvur qildi va
voqealarning shunday tus olishini oldindan ko‘ra bilmagani uchun o‘zini aybdor deb hisobladi, biroq
Ordokka bu haqda o‘z bilganicha shipshitib ham qo‘ygan edi.
Ordok kulgili holga tushib qolgan edi. Go‘yo bu uchrashuvning Ordokka hech qanday aloqasi yo‘qday
uni unutishgan va minbar oldiga tashlab ketishgan edi. Barcha nutqlaru luqmalar faqat Filofeyga
qaratilgan edi, mitingni uyushtirgan Ordok, lekin hammaning diqqat markazida samoda Filofey –
osmonning bir kunjagida olam kezayotgan o‘sha samoviy rohib edi. Yo‘laklardagi mikrofonlarni o‘rab-
qurshab olgan odamlar o‘z dardlarini prezidentlikka nomzodga emas, balki rohib Filofeyga aytib olishga
shoshilardilar. Ordok esa nima uchundir minbarda qaqqayib turaverdi. Uning nazarida hamma narsa
bozorga aylangan edi. Ordokning o‘z vazifasining muhimligini saylovchilar va teletomoshabinlarga
yetkazish uchun tayyorlangan nutqi va ko‘zlangan maqsadlari – barchasi puch bo‘lib chiqdi. Sportzal
gumbazi tagida kulib turgan Ordokning rasmi osilgan havo shari endi qandaydir kulgili, sovun ko‘pigiga
o‘xshar edi. Holdan toygan, haqoratlangan Ordokning o‘zi esa butunlay dovdirab qolgan edi. Uning
yoniga maslahatchilari va yordamchilari yugurib kelishib, nimalarnidir pichirlashardi, lekin u mikrofon
oldida so‘ljayib turaverdi. Uning ko‘zlari g‘azabga to‘la edi, yuzidagi dog‘lar oldingidan ham aniqroq
ko‘rina boshladi. Bu uning muvaffaqiyatsizligi, butun mamlakat ko‘z oldida rejalarining barbod bo‘lishi
edi.
Miting daryosi boshqa yo‘nalish oldi. Cho‘kib ketayotgan kishiga nogohon somon cho‘pi
tashlanmaganida, hammasining nima bilan tugashini Xudo bilardi. Birdan yon tomondan sahnaga
sportchiga o‘xshagan bir yigit yugurib chiqdi; galstugini tortqilayotgan va navbat bilan gapirtirishlarga
behuda urinayotgan boshqaruvchiga yaqin kelib, qulog‘iga nimalarnidir pichirladi va uning qo‘lidan
mikrofonni yulib oldi. Keyin zalga qarab, bor ovozi bilan gapira ketdi:
–
To‘satdan oraga suqulganim uchun uzr. Bir gapim bor! Muhim gap!
–
Shovqin bosildi. Zalga bir zum tinchlik cho‘kdi. Endi bir lahzani ham qo‘ldan boy bermaslik kerak
edi.
Oхirzamon nishonalari (roman). Chingiz Aytmatov
Do'stlaringiz bilan baham: |
