|
Kutubxonachi.uz
110
qanchalar afsuslanmading, qanchalar o‘kinmading, lekin endi kech edi... Hayot echa bir o‘zandan o‘tib,
boshqa o‘zanlarda davom etaveradi...
Senga shuhratparastliging tinchlik bermas edi. Yevgeniya ketdi-qoldi, shunga ham kuyibpishamanmi
deb o‘ylading – nima, shunga ham ota go‘ri qozixonami, o‘zingga boshqasini topib olasan, ishlardan sal
qutilgach, razm solasan – atrofda qancha xotinlar bor va albatta o‘zingga, didingga yoqqanini, eng
muhimi, pokdomon, sen qilayotgan ishning axloqqa to‘g‘ri kelish-kelmasligiga ortiq darajada shubha
bilan qaramaydiganini tanlab olasan. Va bu ayolni imtiyozli kishilar uchun ajratilgan «feodallar»
xiyobonida, atomchilarning xuddi shunday dang‘illama hovlilari biqinidagi o‘zingning akademiklarga
mo‘ljallangan toq-ravoqingga olib kelasan. Lekin bu rejalaring bemalol ro‘yobga chiqadigan bo‘lishiga
qaramasdan, o‘shondog‘icha qolib ketdi. Yangi voqealar yuz ko‘rsatishi bilan uylanishdan boshqa
tashvishlaring ham yetib ortar edi, sening keyingi butun hayoting, kosmosga, orbital stantsiyaga jo‘nab
qolishga va o‘zingni samoviy rohib deb e’lon qilishga majbur etgan barcha shart-sharoit mana shu
voqealar oqibati bo‘ldi.
U paytlarda sen akademiklar orasida anchagina mashhur shaxs eding, fanga otalik qiluvchi
organlarning alohida diqqat-e’tiborida turarding. Adolat yuzasidan aytganda, KPSS MK bu ma’noda
maqtovga sazovor edi. Bunga o‘z tajribangda bir necha marta guvoh bo‘lgansan.
Har qanday mablag‘ va imtiyozlarning sening institutingga, eng avvalo, o‘zingning mashhur
laboratoriyangga deyarli yugur-yugursiz, tanish-bilishlarsiz osongina berib turilishi MK homiyligi tufayli
edi. O, hokimlarning marhamatiga, saroydagilarning mehribonligiga-yu, to‘ralarcha hozirjavobligiga
odam bolasi naqadar tez ko‘nikadi. Endi esa hamma vaqt shunday bo‘lib kelganmi, har doim shunday
bo‘lib qolaveradimi, deb o‘z-o‘zingga savol berasan. Misol keltirish uchun uzoqqa borish shart emas.
Fanlar akademiyasining prezidenti, yetakchi atomchi olim shaxsiy suhbatlardami, telefon orqalimi,
«Andrey Andreevich, xudo haqqi, hech narsadan o‘zingizni qismang. Dadil bo‘ling, mamlakat sizning
programmangizni jamiki zarur narsalar bilan ta’minlashga tayyor. Chet ellardan keltirilgan
asbobuskunalar bo‘ladimi, transportmi, qo‘ying-chi, nimaiki zarur bo‘lsa, aytavering, tortinmang. Siz
o‘ta muhim ish qilyapsiz», deb qayta-qayta tayinlar edi.
Dunyoning yarimini egallagan butun mamlakat nomidan aytilgan ana shunday maqtovlardan, oliy
himmatdan g‘alati bo‘lib ketar eding, o‘lja ilinjida aylanib ucha boshlagan yirtqich qushlar yanglig‘
partiya xodimlarining sof ilmiy tajribalar bilan tobora ko‘proq qiziqa boshlagani sening g‘ashingga tegar
edi, lekin sen og‘zingga talqon olib g‘ing demay turaverar eding, sen minnatdorchilik og‘ushida
xushomadgo‘ylik ham qilmading, shu bilan birga oliy rahbariyatning e’tiborini ohangraboday o‘ziga
tortgan shov-shuvga sabab bo‘ladigan qandaydir loyihaning bo‘yin tovlamas ijrochisi deb qarashlariga
qarshilik ham ko‘rsatmading, men bunaqalardan emasman deb ham qo‘ymading. Ha, o‘zingni vaqtida
to‘xtatishing, keyinchalik ma’lum bo‘ldiki, o‘zingning chindan ham mulohazali ekanligingga amin bo‘lish
uchun bahona qoldirmasliging kerak edi. Lekin sen ojizmiding, betayinmiding, amalparastmiding, senda
hokimiyat egalariga xira pashshaday yopishib olish xususiyati bormidi? Ehtimol, xuddi shuning uchun
bo‘lsa kerak, niyat-maqsadi o‘ta dudmal ilmiy programmani boshqarishni senga taklif qilishdi. U
«Jinslarni embrional negizda boshqarish» deb ataladi, biroq bundan maqsad: noma’lum (anonim) ota-
onalardan yangi zurriyotlar yaratish metodini ishlab chiqish edi.
Bunaqasi dunyoda bo‘lgan emas. Sen daf’atan paydo bo‘lgan qaroqchiga o‘xshab bu ishga o‘ralashib
qolding. «Ikszurriyot» istilohi sening ixtirong emas, uni qisqartmalar desa o‘zini tomdan tashlaydiganlar
– fan mutasaddilari o‘ylab topganlar, bu ibora tezda qariyb o‘ziga xos inqilobiy sirso‘z (parol) bo‘lib
qoldi, chunki laboratoriya sharoitida ikszurriyotlar yaratishdan maqsad yangi tipdagi odamlarni,
mafkuraning bo‘lajak fidokorlarini yetishtirish edi. Ikszurriyotlar XXI asrning fidoyi inqilobchilari bo‘lib
qolishlari kerak edi. Xuddi ana shu narsa nazarda tutilar edi. Partiya rahbarlari o‘lim to‘shagida yotgan
jahon kommunistik mafkurasini tiriltirish va qayta tiklashning yangi usuli ana shunda, deb tushunishar
Oхirzamon nishonalari (roman). Chingiz Aytmatov
Do'stlaringiz bilan baham: |
